بهینه‌سازی سامانه تولید در جهت حذف و نگه داری در گاوداری‌های شهرستان‌های استان اردبیل با تاکید بر سقط جنین

مقدمه: یکی از مهم‌ترین تصمیمات مدیریتی موثر بر سود دامداری، جایگزینی به موقع با تلیسه جوان می‌باشد. ارزش اقتصادی دام بر پایه دو صنعت تولید و تولیدمثل استوار است و همواره تولیدمثل مقدم بر تولید بوده زیرا تا تولیدمثل نباشد تولیدی میسر نخواهد شد. لذا هدف از انجام این پژوهش بهینه سازی سامانه تولید در جهت حذف و نگه داری در گاوداری های شهرستان‌های استان اردبیل با تاکید بر سقط جنین بود.مواد و روش‌ها: در این تحقیق از آمار درآمدها و هزینه‌های سال 1401-1400 مربوط به تعدای از گاوداری‌های صنعتی در چهار شهرستان (اردبیل، خلخال، گرمی ونیر)، استفاده گردید. جمع آوری آمار و اطلاعات در این پژوهش با روش مطالعه اسنادی، مشاهده و مصاحبه حضوری بود. با استفاده از روش تحلیل سیستم سامانه اقتصادی گله گاو شیری به مولفه‌ها‌ی درآمدی و هزینه‌ای تجزیه شده سپس با بهره گیری از مدل‌های ریاضی نسبت به شبیه سازی یک مدل زیست اقتصادی اقدام شد و با استفاده از جعبه ابزار compecon نرم افزار متلب بهینه سازی انجام گرفت. گاو شیری توسط متغییرهای وضعیتی شامل توان تولیدی در 3 سطح (کم تولید، متوسط و پر تولید) و سقط جنین با سه وضعیت (نرمال، سقط سبک، سقط سنگین) طبقه بندی و در افق برنامه ریزی با 10 دوره شیردهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: براساس نتایج مدل مورد بررسی در گروه کم تولید ارزش حال تا شکم چهارم افزایش یافته سپس روند کاهشی به خود می گیرد. در گروه متوسط و پرتولید تولید ارزش حال روند کاهشی به خود می گیرند که این روند در متوسط تولید تا شکم پنجم و در پرتولید تا شکم ششم توجیه اقتصادی دارد. هم چنین ملاحظه گردید تصمیم بهینه در هر سطح تولیدی برای وضعیت‌های مختلف سقط یکسان است. به منظور بررسی اثر تغییر در مقادیر ورودی روی پاسخ مدل از تست حساسیت استفاده شد به طوری که اثر تغییر 10درصدی پارامترهای مرتبط با قیمت بر میانگین عمر گله بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش قیمت تلیسه، نرخ تنزیل و کاهش قیمت شیر عمر بهینه گله افزایش می یابد.بحث و نتیجه گیری: افزایش طول عمر گله می تواند از طریق کاهش هزینه‌های جایگزینی و ازدیاد فراوانی حیوانات پرتولید نقش به سزایی در افزایش سوددهی گله داشته باشد. برآورد زیان های مالی ناشی از سقط نیز می‌تواند در اتخاذ تصمیم بهینه برای حذف یا نگه داری کمک نموده و باعث بهبود عملکرد تولیدمثلی و در نتیجه سودآوری گله شود. زیرا سقط جنین از فاکتورهای اصلی تاثیرگذار بر سوددهی گله‌های شیری است به طوری که ادامه حیات گاوداری به بهبود صفات تولیدمثلی وابسته است.

optimizing the production system in order to culling and maintain in thecattle farms of the cities of ardabil province with emphasis on abortion

introduction: one of the most important management decisions affecting livestock profits is timelyreplacement with young heifers. the economic value of livestock is based on the two industries ofproduction and reproduction, and reproduction always precedes production, because until there is noreproduction, production will not be possible. therefore, the purpose of this research was to optimizethe production system in the direction of elimination and maintenance in the cattle farms of the citiesof ardabil province with emphasis on abortion.materials & methods: in this research, the statistics of incomes and expenses of 2021-2022 relatedto a number of industrial cattle farms in four cities (ardebil, khalkhal, germi and nir) were used.the collection of statistics and information in this research was by means of document study,observation and face-to-face interview. using the analysis method of the economic system of thedairy cow herd, it was analyzed into income and cost components, then a bio-economic model wassimulated using mathematical models, and optimization was done using the compecon toolbox ofmatlab software. dairy cows were classified by status variables including production power in 3levels (low production, medium and high production) and abortion with three statuses (normal, lightabortion, heavy abortion) and were investigated in the planning horizon with 10 lactation cycles.results: based on the results of the investigated model, in the low production group, the currentvalue increased up to the fourth lactation, then it started to decrease. in the medium and highproductiongroup, the present value of production takes on a decreasing trend, which has aneconomic justification in the medium production up to the fifth lactation and in the high-productionup to the sixth lactation. it can also be seen that the optimal decision at each production level is thesame for different abortion situations. in order to investigate the effect of the change in the inputvalues on the response of the model, a sensitivity test was used so that the effect of a 10% change inprice-related parameters on the average life of the herd was investigated. the results showed thatwith the increase in the price of heifers, and the rate of discount and decrease in the price of milk, theoptimal lifespan of the herd increases.conclusion: increasing the lifespan of the herd can play a significant role in increasing theprofitability of the herd through reducing replacement costs and increasing the abundance ofproductive animals. estimating the financial losses caused by abortion can also help in making theoptimal decision to remove or maintain and improve the reproductive performance and thus theprofitability of the herd. because abortion is one of the main factors affecting the profitability ofdairy herds, so that the continuation of cattle life depends on the improvement of reproductive traits.