مطالعه زیای جوندگان استان سیستان و بلوچستان جنوب شرق ایران با تاکید بر جغرافیای جانوری آن‌ها

مقدمه: استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران بر اثر مجاورت با شبه جزیره عربستان و شبه قاره هند، گذرگاه ویژه ای برای نفوذ گونه های هندی و عربی به فلات ایران می باشد. مواد و روش‌ها: این مطالعه با استفاده از نمونه های مطالعه شده جهت انجام پایان نامه کارشناسی ارشد و رساله دکتری نگارنده، به علاوه نمونه برداری تکمیلی به مدت پنج سال از فروردین ماه 1397 تا فروردین ماه 1402 صورت گرفت. نتایج: نتایج این مطالعه نشان می دهد 268 نمونه جونده بررسی شده در این منطقه، متعلق به 6 خانواده، 16سرده و 18گونه می باشند. از جمله گونه های جونده با خاستگاه هندی یا شرقی در این منطقه عبارتند از: موش خانگی (mus musculus)، جربیل هندی(tatera indica)، تشی (hystrix indica)، جرد هندی(meriones hurrianae)، رت بوته ای (golunda ellioti) و سنجاب راه راه بلوچی (funambulus pennantii) که سه گونه اخیر (m. hurrianae, g. ellioti و f. pennantii) در منطقه بلوچستان متوقف شده و وارد فلات مرکزی ایران نشده اند. گونه های آفریقایی همانند جربیل بلوچی (gerbillus nanus)، جرد لیبی (meriones libycus) و موش خاردار (acomys dimidiatus) در کنار گونه های پاله آرکتیک و ایرانی همانند رت سیاه (rattus rattus)، جرد ایرانی (meriones persicus)، هامستر مهاجر (cricetulus migratorius)، موش دوپای پنج انگشتی کوچک (scarturus elater)، موش کشتزار (apodemus witherbyi) و ول کرمانی (microtus kermanensis) نیز در این منطقه یافت می شوند.بحث و نتیجه گیری: بر اساس مشاهدات میدانی، جربیل هندی t. indica موفق ترین گونه با بیش ترین تراکم در این ناحیه می باشد و در همه زیستگاه ها به جز در مناطقع مرتفع کوهستان یافت می شود.

a study of rodent’s fauna of sistan and baluchestan province in the southeastof iran with emphasis on their zoogeography

introduction: the sistan and baluchestan province in the southeast iran boundedby deserts and mountains is a special corridor for penetration of african-arabianand indian fauna. the region demonstrates harsh desert climate.materials & methods: this study mainly based on m.sc. and ph.d thesis of theauthor, in addition to additional sampling for the last five years.results: totally, 268 specimens belonging to 6 family, 16 genera and 18 specieswere investigated in this study. as a result, the region enjoys oriental elements suchas; house mouse (mus musculus), indian jerbil (tatera indica), indian crestedporcupine (hystrix indica), indian desert jird(meriones hurrianae), indian bushrat (golunda ellioti) and northern palm squirrel (funambulus pennantii) that thelast three species (m. hurrianae, g. ellioti and f. pennantii) were blocked in thebaluchestan region, southeast iran while t. indica, m. musculus and h. indica couldpass the barriers into the central plateau of iran. this area contains ethiopianelements such as, baluchestan gerbil (gerbillus nanus), libyan jird (merioneslibycus), eastern spiny mouse (acomys dimidiatu) also palearctic and iranianspecies, roof rat (rattus rattus), persian jird (meriones persicus), gray dwarfhamster (cricetulus migratorius) and microtus kermanesis. although, the region ischaracterized by a low plain surrounded by high mountains, it is not strictly isolatedthus, it can be considered as a crossroad between palearctic, ethiopian and orientalrealms.conclution: according to the field observations the indian jerbil, t. indica has thehighest density in this region.