اثر سمیت حاد داروی دیکلوفناک بر فاکتورهای خونی کپور معمولی (cyprinus carpio) در زمان های مختلف

مقدمه: اخیراً استفاده گسترده از داروهای ضد استروئیدی و راه یابی باقی مانده این داروها سبب آلودگی اکوسیستم های آب شیرین و شور شده است. دیکلوفناک یکی از رایج‌ترین داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (nsaids) است که معمولاً در آب‌های سطحی و زیرزمینی وجود دارد با این حال، اثرات سمی دیکلوفناک به اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفته است. مواد و روش ها: در تحقیق حاضر، 350 قطعه ماهی کپورمعمولی با دامنه وزنی 5±30 گرم در معرض متداول‌ترین داروی غیراستروئیدی مورد مصرف (دیکلوفناک)، در غلظت‌های مختلف زیرحدکشنده (1.25 میلی‌گرم در لیتر، 2.5 میلی‌گرم در لیتر و 5 میلی‌گرم در لیتر) با سه تکرار و تحت روش زیست‌سنجی آماری قرار گرفتند، تا اثرات سم‌شناسی آن بر شاخص های خونی این گونه در طی یک دوره آزمایشی 21 روزه، به صورت هفتگی بررسی گردد. نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد در مواجهه این ماهی با غلظت های زیرحدکشنده، کاهش قابل توجهی در میزان گلبول قرمز (rbc)، لکوسیت (wbc)، هموگلوبین (hb)، هماتوکریت (hct) و میانگین هموگلوبین سلولی (mch) در طول دوره مطالعه در مقایسه با تیمار شاهد مشاهده شد. در این مطالعه، متغیرهای گروه کنترل حجم متوسط گلبول قرمز (mcv) و میانگین هموگلوبین گلبولی (mch) به طور مداوم افزایش یافت. به عبارت دیگر تغییراتی در پارامترهایی خونی مشاهده شد که می تواند به طور موثر در کنار سایر عوامل بیوشیمیایی به عنوان نشانگرهای زیستی در پایش سمیت دیکلوفناک در موجودات آبزی به کار گرفته شوند. با این حال، مطالعات دقیق‌تری بر روی این نشانگرهای زیستی خاص برای ارزیابی اثرات داروهای دارویی انسانی در زمینه سم‌شناسی دارویی آبزیان مورد نیاز است. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که پارامترهای خونی می توانند به عنوان نشانگرهای زیستی بالقوه برای نظارت بر ورود مواد دارویی به اکوسیستم های آبی مورد استفاده قرار گیرند.

the toxic effects of diclofenac on hematological parameters of blood in cyprinus carpio

introduction: recently, residual pharmaceuticals have been generally recognized as relevantsources of aquatic environmental pollutants. however, the toxicological effects of thesecontaminants have not been adequately researched. in this study, the chronic toxic effect ofdiclofenac (dcf) on the hematological parameters of cyprinus carpio was investigated. dcf isone of the most commonly used nonsteroidal anti-inflammatory drugs (nsaids), which iscommonly present in surface and groundwater.materal & methods: in the present investigation, the most commonly used pharmaceutical drug,dcf, was exposed to cyprinus carpio in different concentrations (1.25 mg/l, 2.5 mg/l, and 5 mg/l)under the statistical bioassay method to estimate its toxicological effects for a period of 21 days.over a 21-day experimental period, the effects of diclofenac on the fish were investigated byweekly hematological observations.results: in sublethal treatment, a significant decrease in the concentrations of erythrocyte (rbc),leukocyte (wbc), hemoglobin (hb), hematocrit (hct), and mean cellular hemoglobin (mch)levels were observed throughout the study period when compared to the corresponding variablesof the control group. the mean cellular volume (mcv) and the mean cellular hemoglobin(mch) levels were constantly increased in this study. on the other hand, a mixed trend wasnoticed in the parameters that were effectively employed alongside other biochemical factors asbiomarkers in the monitoring of dcf toxicity in aquatic organisms. more detailed studies on thesespecific biomarkers are needed, however, to assess the impacts of human pharmaceutical drugs inthe field of pharmacotoxicology and aquatic toxicology.conclusion: these results suggest that hematological parameters could be used as potentialbiomarkers for monitoring the residual pharmaceuticals present in the aquatic environment.