زیست‌شناسی تولیدمثل خرچنگ matuta planipes (fabricius, 1798) در آب‌های ساحلی خلیج‌فارس (محدوده استان هرمزگان)

مقدمه: این تحقیق به‌منظور تخمین هماوری، تعیین نسبت جنسی و تعیین فصل تخم‌ریزی خرچنگ m. planipes در آب‌های خلیج‌ فارس (محدوده استان هرمزگان) انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه در مجموع 286 نمونه خرچنگ matuta planipes (fabricius, 1798) که شامل 136عدد خرچنگ نر و تعداد 150 عدد جنس ماده در آب‌های ساحلی خلیج‌فارس (محدوده استان هرمزگان) به‌صورت ماهانه از تیرماه 1398 تا اردیبهشت ماه 1399 جمع‌آوری، مورد زیست‌سنجی و برخی از جنبه‌های تولیدمثلی آن مورد مطالعه قرار گرفت.نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که نسبت جنسی نر: ماده سالانه این گونه به‌صورت 1:1 نمی باشد و خرچنگ‌های ماده با اختصاص 52.3 درصد غالب‌تر بودند. هم چنین نسبت جنسی نر: ماده دراین گونه خرچنگ‌ها براساس عرض کاراپاس های مختلف نیز اختلاف معنی‌داری با هم داشتند. براساس یافته‌های این تحقیق کلیه مراحل رسیدگی تخمدان در تمامی طول سال مشاهده شد. فراوانی خرچنگ‌های حامل تخم (مرحله 5 رسیدگی تخمدان) در تمام ماه‌های سال حاکی از آن است که این گونه قادر است در تمام ماه‌های سال تخم‌ریزی مستمری داشته باشد اما با توجه به فراوانی خرچنگ‌های جنس ماده در مرحله 4 و 5 رسیدگی و همین‌طور شاخص رسیدگی جنسی ، اوج تخم‌ریزی برای این گونه از اواخر زمستان تا اواسط بهار (اردیبهشت ماه) در منطقه اتفاق می‌افتد. میزان هماوری ماده‌های حامل تخم نشان داد که در این گونه هرماده با عرض کاراپاس بین 50-22 میلی‌متر می‌تواند 357110-5972 تخم تولید کند. میانگین هماوری در این مطالعه 87996 تخم برآوردشد. هم چنین نتایج ثبت شده نشان داد که حداقل اندازه این گونه خرچنگ که به بلوغ جنسی می‌رسد در عرض کاراپاس 33 میلی‌متر و طولی که 50 درصد از خرچنگ‌های ماده در آن به بلوغ جنسی می‌رسند در عرض کاراپاس 37 میلی‌متر برآورد شد.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق در این گونه نشان می دهد که ماده‌های حامل در کل سال دیده شده و تغییرات ماهانه شاخص‌های غدد جنسی در ماده حاکی از آن است که تخم‌ریزی در این گونه در فصل بهار به اوج خود می‌رسد.

reproductive biology of the crab matuta planipes (fabricius, 1798) in the coastalwaters of the persian gulf (hormozgan province)

introduction: this research was conducted in order to estimate the homogeneity, determinethe sex ratio and determine the spawning season of the crab m. planipes in the waters of thepersian gulf (hormozgan province).materials & methods: in this study, 286 samples of matuta planipes crabs (fabricius,1798), including 136 male crabs and 150 female crabs in the coastal waters of the persiangulf (hormozgan province), were collected monthly from july 2018 to may 2019 and it wasrecorded biometric data and some aspects of its reproduction were studied.results: the results showed that the annual male: female sex ratio of this species is not 1:1and female crabs were more dominant with 52.3%. also, the sex ratio of male: female crabsin different carapace width classes had significant differences. all stages of ovarianmaturation were observed throughout the year. the abundance of egg-bearing crabs (stage 5of ovarian maturity) in all months of the year indicates that this species is capable ofcontinuous spawning year around, but according to the abundance of female crabs in stage 4of maturation, as well as the gonadosomatic index, the peak of spawning for this species, inthe region is from end of winter to spring. the homogeneity rate of egg-bearing femalesshowed that in this species, each female with a carapace width between 22-50 mm canproduce 5972-357110 eggs. the average number in this study was estimated to be 87996eggs. the results also showed that the minimum size of this species that reaches sexualmaturity is 33 mm in carapace width and the length at which 50% of female crabs reachsexual maturity is estimated to be 37 mm in carapace width.conclusion: given the recorded results of this study, the ovigerous females are seenthroughout the year and the monthly changes of gonadosmatic index in the female indicatethat spawning peak occurred in the spring.