مدل‌سازی نقش متغیرهای اقلیمی بر پراکنش کنه تارتن دو لکه‌ایtetranychus urticae koch (acari: tetranychidae) در استان آذربایجان غربی

مقدمه: کنه تارتن دو لکه‌ای tetranychus urticae koch یکی از آفاتی است که به بسیاری از گیاهان در مزارع، باغ‌ها وگل‌خانه‌ها خسارت وارد می‌کنند. شناخت پراکنش گونه‌های این کنه با استفاده از داده‌های اقلیمی، تنوع جغرافیایی و تعیین زیستگاه مناسب از منظر جغرافیای جانوری می‌تواند کمک شایانی در جهت مدیریت بهتر این آفت انجام دهد. مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای از متداول‌ترین روش‌ها برای تعیین دامنه و قلمرو بالقوه پراکنش جغرافیایی گونه‌های گیاهی و جانوری به شمار رفته و معمولاً تعیین این پراکنش به منظور مشخص کردن شرایط محیطی مناسب و هم چنین عکس‌العمل گونه‌ها به این شرایط استفاده می‌شود. مواد و روش: در این پژوهش با استفاده از مدل مکسنت پراکنش کنه تارتن دو لکه‌‎ای در 15 ایستگاه (باغات سیب) استان آذربایجان غربی انجام شده است. این مدل با استفاده از شش متغیر اقلیمی شامل حداکثر درجه حرارت گرم‌ترین ماه سال، حداقل درجه حرارت سردترین ماه سال، میانگین درجه حرارت گرم‌ترین فصل سال، میانگین درجه حرارت سردترین فصل سال، بارش گرم‌ترین فصل سال و بارش سردترین فصل سال از میان 19 متغیر اقلیمی و به همراه رکوردهای حضور گونه تهیه شده است. در ادامه برای ارزیابی نتیجه مدل‌سازی از تحلیل منحنی roc و مساحت زیرمنحنی auc که یک شاخص کمی از قدرت تشخیص نقاط حضور توسط مدل می‌باشد، استفاده شده است. نتایج: سطح زیرمنحنی auc برای داده‌های به کار رفته در تعیین مدل و داده‌های به کار رفته در تعیین اعتبار مدل حاکی از عملکرد قابل قبول مدل است. بحث و نتیجه‌گیری: در انتها با بهره‌گیری از آزمون جک نایف مشخص شد متغیرهای میانگین دمای سردترین فصل سال، میانگین دمای گرم‌ترین فصل سال و حداقل دمای سردترین ماه سال برای پراکنش کنه تارتن دو لکه‌ای در استان آذربایجان غربی نقش به سزایی دارند که از این بین میانگین دمای سردترین فصل سال نقش بیش تری در پراکنش کنه تارتن دولکه‌ای دارد.

modeling the role of climate variables in the distribution of two-spottedspider mite of west azerbaijan province

introduction: the two-spotted spider mite tetranychus urticae is one of the cosmopolitepests, which attack many agricultural and greenhouse plants. recognizing the distributionof harmful mite species using climate data, geographical diversity, and optimal habitatdetermination from an animal geographic perspective can be of great help in better pestmanagement. species distribution modeling is one of the most common methods fordetermining the range and potential territory of geographical distribution of plant andanimal species and usually determining this distribution in order to determine theappropriate environmental conditions as well as the action of species to this condition isused. the maxent software is based on the maximum- entropy approach for modelingspecies niches and distributions for presence- only species records.materials &methods: the maxent model was used to potential distribution in 15 stations(orchards) of west azerbaijan provinces in this study. modeling the distribution of twospottedspider mites using 6 environmental predictors and presence records includingmaximum temperature of the hottest month of the year, minimum temperature of the coldestmonth of the year, average temperature of the hottest season of the year, averagetemperature of the coldest season of the year, precipitation the warmest season of the yearand the coldest rainy season of the year are among the 19 climatic variables. we used roccurve analysis and the area below the auc curve, which is a numerical indicator of therecognizing of the model's presence to evaluate the modeling result.results: the accuracy models were also evaluated by the area receiver operatingcharacteristic curve (auc) value in this study.conclusion: according to the jacknife test, variables of the temperature of the coldestseason of the year, average temperature of the warmest season of the year and minimumtemperature of the coldest month of the year were the most contributing in two-spottedspider mite distribution modeling in west azerbaijan province that average temperature ofthe coldest season of the year was more important.