بررسی اثرات اقلیم و اندازه گله بر صفات تولیدمثلی در گاوداری‌های شیری کوچک استان فارس

مقدمه: عملکرد تولیدمثلی گاو شیری در کارائی گله و اقتصاد آن نقش اساسی دارد و برای ارزیابی آن شاخص‌هایی تعریف شده است. این شاخص‌ها می‌توانند تحت تاثیر شرایط مختلفی هم چون وضعیت آب و هوایی محل گاوداری و تراکم گله قرار گیرند. اگرچه تعداد زیادی از گاوهای شیری در استان فارس در گاوداری‌های کوچک نگه داری می‌شوند، اما اطلاعاتی درخصوص عملکرد تولیدمثلی آن ها در دسترس نیست، لذا شاخص‌های تولیدمثلی گاوداری‌های شیری کوچک استان فارس و اثرات اقلیم و اندازه گله بر آن ها بررسی شد.مواد و روش‌ها: رخدادهای تولیدمثلی 586 راس گاو در گاوداری‌های منتخب در 3 اقلیم سرد، معتدل و گرم استان فارس در طول یک سال (از 1396 تا 1397) ثبت و با استفاده از آن ها شاخص‌های تولیدمثلی شامل طول مدت آبستنی برحسب روز، دوره انتظار اختیاری (تعداد روزهای بین زایمان تا اولین تلقیح)، تعداد روزهای باز (فاصله زایمان تا تلقیح منجر به آبستنی)، فاصله گوساله‌زایی (تعداد روز بین دو گوساله‌زایی پشت سرهم) و تعداد تلقیح به‌ازای هر آبستنی محاسبه شد. هم چنین با محاسبه تعداد گوساله به ازای تعداد گاوهای مولد هر گله (شامل تلیسه‌های آبستن وگاوهای دوشا و خشک) و تعداد کل دام موجود در گله، به ترتیب راندمان تولیدمثلی گاوهای مولد و کل گله به دست آمد. با استفاده از جداول تجزیه واریانس اثرات اقلیم، اندازه گله و برهمکنش آن ها بر شاخص‌های محاسبه شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: میانگین±انحراف معیار طول دوره آبستنی، دوره انتظار اختیاری، روزهای باز و فاصله گوساله‌زایی به ترتیب 4.70±278.97، 62.12±83.20، 35.04±104.30 و 30.73±383.34 روز و تعداد تلقیح برای هر آبستنی، 0.71±1.56 بار محاسبه شد. دوره آبستنی، دوره انتظار اختیاری و فاصله گوساله‌زایی در مناطق گرم استان به شکل معنی‌داری (0.05>p) بیش تر از مناطق سرد بود. اندازه گله به تنهایی تاثیری بر شاخص‌ها نداشت اما در تداخل با اقلیم، اختلاف معنی‌داری در دوره انتظار اختیاری، روزهای باز و فاصله گوساله زایی در گاوداری‌های با تراکم 15 تا 21 راس بین اقلیم سرد و گرم مشاهده شد. میانگین±انحراف معیار راندمان تولیدمثلی گاوهای مولد و کل گله در گاوداری‌های روستایی استان به ترتیب 21.27±54.32 و 19.30±38.20 درصد به دست آمد که اندازه گله و اقلیم‌ تاثیر معنی‌داری بر آن نداشت. بحث و نتیجه گیری: برخلاف اقلیم، اندازه گله تاثیری بر شاخص‌های عملکرد تولیدمثلی گاوداری‌های کوچک استان فارس ندارد و اگرچه این شاخص‌ها در حد ایده‌آل نیستند اما از نتایج سایر تحقیقات انجام شده در کشور مطلوب‌تر می‌باشند.

the effects of climate and herd size on reproductive traits in smallholderdairy cattle farms in fars province

introduction: reproductive performance of dairy cows plays an essential role in theefficiency of the herd and its economy, and indices have been defined to evaluate it. theseindices can be affected by various conditions such as the climatic conditions and herddensity. although a large number of dairy cows in fars province are kept in small farms,but information about their reproductive performance is not available. the purpose of thisstudy was to assess reproductive traits in smallholder dairy farms in fars province andinvestigate effects of climate and herd size on it.materials & methods: reproductive events of 586 cows in selected farms in the cold,temperate and warm climates of fars province which categorized base on herd size wererecorded during one year (from 2017 to 2018) and using them, reproductive traits includingthe length of pregnancy, voluntary waiting period (vwp), the numbers of open days (do)calving interval (ci) and the numbers of service for each conception were calculated. also,by calculating the number of calves per number of productive cows in herd (includingpregnant heifers and dairy and dry cows) and the total number of cows in the herd, thereproductive efficiency of productive cows and the whole herd were calculated. usinganalysis of variance tables, the effects of climate, herd size and their interaction on thecalculated indices were investigated.result: the overall mean±standard deviation (sd) of the length of pregnancy, vwp, doand ci were 278.97±4.70, 83.62±20.12, 104.35±30.04 and 383.34±30.73 days and thenumbers of service for each conception was 1.56±0.71 times. the gl, vwp and ci differedsignificantly (p<0.05) between warm and cold regions. the herd size alone was notinfluenced studied traits but in interaction with geographical regions, significant differences(p< 0.05) were observed in vwp, do and ci between warm and cold regions in herd size15-21 cows. means±sd of reproductive efficacy were 54.32±21.27 and 38.20±19.30 % inproductive and total cows, respectively, which were not significantly affected by climateand herd size.conclusion: unlike climate, herd size has no effect on reproductive performance indicatorsof small farms in fars province and although these indicators are not ideal, but they aremore desirable than the other reports from iran.