تحلیل اقتصادی سامانه تولید گاو شیری با تاکید بر ریسک در دامداری های شهرستان های استان اردبیل

مقدمه: مناسب‌ترین روش برای حداکثر کردن سود آوری از طریق اصلاح نژاد، استفاده از ضرایب اقتصادی صفات به همراه ارزیابی ژنتیکی است. هدف از این پژوهش برآورد ضرایب اقتصادی صفات تولیدی، تولیدمثلی، عملکردی و ارزیابی ریسک در گاوداری‌های شهرستان های اردبیل، خلخال، نیر و گرمی بر مبنای داده های جمع آوری شده و شرایط بازار در سال 1400، با استفاده از یک مدل زیست اقتصادی قطعی بود. مواد و روش ها: ضریب اقتصادی صفات با یک واحد تغییر در میانگین صفت مورد نظر در صورتی که سایر صفات در میانگین خود ثابت بمانند با استفاده از نرم افزار matlab محاسبه گردید. صفات مورد بررسی شامل تولید شیر، چربی شیر، فاصله گوساله زایی، طول عمر تولیدی، افزایش وزن روزانه قبل و بعد از شیرگیری، وزن تولد، وزن بدن بالغ، نرخ بقاء قبل و بعد از شیرگیری بودند.نتایج: ضرایب اقتصادی به ترتیب برای شهرستان اردبیل 15501.17، 556278، 78829.41-، 18325.85، 607695.31، 1984509.5، 47849.36، 34521.69-، 676066.77، 3174287.11 ریال، برای شهرستان خلخال 12154.83، 555009.65، 156539.61-، 17409.81، 1058103.07، 3480949.26، 83976.43، 43347.37-، 3814230.34، 6371210.65 ریال، برای شهرستان نیر 15281.13، 490212.7، 128232.97-،64858.19، 898225.59، 2932385.16، 70725.61، 49044.99-، 2503282.56 و 5036932.8 ریال و برای شهرستان گرمی 27118.6، 448803.94، 130308.28-، 15699.58، 908827.54، 2990291.35، 72192.17، 54554.8-، 3024142.99، 5006904.32 ریال به ازاء یک راس گاو در سال محاسبه گردید. در همه سیستم های تولیدی مورد بررسی بیش ترین درآمد مربوط به درآمد حاصل از فروش شیر و کم ترین مربوط به تلیسه حذفی بود. هم چنین مشخص گردید که از کل هزینه های متغیر هزینه تغذیه بیش ترین سهم را دارا می باشد. از بین هزینه های غیرتغذیه ای هزینه نیروی انسانی مهم ترین عامل در افزایش هزینه بود. نتایج حاصل از تست حساسیت نشان داد که ضرایب اقتصادی، بیش ترین حساسیت را نسبت به تغییر قیمت خوراک و وزن زنده و کم ترین حساسیت را به نوسانات قیمت شیر و چربی دارد. هم چنین نتایج نشان داد که بیماری‌های دام و کمبود واکسن و داروها مهم ترین عامل به وجود آورنده ریسک در یک واحد گاوداری و مشکلات حمل و نقل شیر و تغییر در شرایط بیمه دام‌ها کم اهمیت‌ترین عامل به وجود آورنده ریسک هستند، بنابراین مهم ترین ریسک‌های موجود در دامداری‌ها ریسک‌های مربوط به تولید و نیروی انسانی است. هم چنین مهم ترین ریسک‌های تهدیدکننده عوامل طبیعی به ترتیب شامل استرس گرما و سرما و خشکسالی می باشد. بحث و نتیجه گیری: بررسی اقتصادی سامانه تولید باعث شناسایی بهتر موقعیت واحدها و افزایش سطح آگاهی سیاست‌گذاران و برنامه ریزان بخش دامی و نیز سرمایه‌گذاران این نوع فعالیت‌ها در جهت تصمیم گیری اصولی و یا رفع مشکلات موجود می‌گردد.

economic analysis of dairy cattle production system with emphasis on riskin livestock of cities of ardabil province

introduction: the most appropriate way to maximize profitability through breeding isto use economic coefficients of traits along with genetic evaluation. the purpose of thisstudy was to estimate the economic coefficients of production, reproductive,performance and risk traits in farms in ardabil, khalkhal, nir and germi counties basedon the collected data and market conditions in 2022, using a bio-economic model.materials & methods: the economic coefficient of the traits was calculated usingmatlab software with a unit change in the mean of the desired trait if the mean ofother traits remain constant. the studied traits included milk production, milk fat,calving interval, production lifespan, daily weight gain before and after weaning, birthweight, adult body weight and survival rate before and after weaning.results: the studied traits included milk production, milk fat, calving interval,production lifespan, daily weight gain before and after weaning, birth weight, adult bodyweight and survival rate before and after weaning. the economic coefficients for ardabilcity was 15501.17, 556278, -78829.41, 18325.85, 607695.31, 1984509.5, 47849.36,-34521.69, 676066.77, 3174287.11 rials, respectively. khalkhal city 12154.83,555009.65, -156539.61, 17409.81, 1058103.07, 3480949.26, 83976.43, -43347.37,3814230.34, 6371210.65 rials, for nir city 15281.13, 490212.7, -128232.97, 64858.19,898225.59, 2932385.16, 70725.61, -49044.99, 2503282.56, 5036932.8 rials and forgermi city 27118.6, 448803.94, -130308.28, 15699.58, 908827.54, 2990291.35,72192.17, -54554.8, 3024142.99, 5006904.32 rials per cow per year were calculated.in all production systems. the highest income was related to milk sales and the lowestwas related to elimination heifers. it was also found that the cost of nutrition has thelargest share of the total variable costs. among non-nutritional costs, manpower costswere the most important factor in increasing costs. the results of the sensitivity testshowed that economic coefficients are the most sensitive to changes in feed and liveweight prices and the least sensitive to fluctuations in milk and fat prices. the resultsalso showed that livestock diseases and lack of vaccines and drugs are the mostimportant risk factors in a livestock unit and problems with milk transportation andchanges in livestock insurance conditions are the least important risk factors, so the mostimportant risks. in livestock, there were some risks related to production and manpower.also, the most important risks threatening natural factors include heat and cold stressand drought, respectively.conclusion: the economic review of the production system causes a betteridentification of the position of the units and increases the level of awareness of thepolicy makers and planners of the livestock sector as well as the investors of these typesof activities in order to make fundamental decisions or solve the existing problems.