اثر ویتامین های e و d3 بر شمار سلول های ایمنی، وزن اندام های لنفوئیدی و غلظت آنزیم های آنتی اکسیدانی خون جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی

مقدمه: هدف این مطالعه بررسی اثر دوزهای مختلف ویتامین e و d3 بر سلول های ایمنی، وزن اندام های لنفوئیدی و غلظت آنزیم های آنتی اکسیدانی خون جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی بود. مواد و روش‌ها: تعداد 400 قطعه جوجه گوشتی یک روزه نژاد 308 راس در 20 عدد پن با ابعاد 1×1.5 متر به طور تصادفی تقسیم بندی شدند. پرندگان روزانه به مدت 7 ساعت، از 14 تا 35 روزگی در معرض تنش گرمایی مزمن (˚c 1±35، رطوبت 65 تا 70%) قرار گرفتند. گروه های آزمایشی شامل گروه شاهد منفی (بدون افزودنی، بدون تنش گرمایی)، شاهد مثبت (بدون افزودنی، با تنش گرمایی)، گروه های ویتامینe ، ویتامین d3 و گروهی که ترکیب ویتامین e و d3 دریافت کرده بودند. وزن نسبی اندام های لنفوئیدی شامل طحال، بورس فابریسیوس و تیموس 8 قطعه پرنده از هر تیمار در روزهای 14 و 28 محاسبه گردید. هم چنین تعداد سلول های ایمنی جوجه ها و غلظت آنتی اکسیدان های خون نیز به صورت هفتگی پس از خونگیری اندازه گیری شد. نتایج: نتایج این آزمایش نشان داد گروه هایی که دوز بالاتری از ویتامین d3 و e و یا ترکیبی از دوزهای بالای این دو ویتامین دریافت داشته اند، وزن تیموس بیش تری نسبت به گروه های شاهد منفی و مثبت در شرایط تنش حرارتی داشته اند (0.05>p). تنش حرارتی سبب افزایش معنی دار تعداد سلول های هتروفیل و بازوفیل و کاهش تعداد لنفوسیت های خون جوجه های گوشتی گردید (0.05>p). نسبت هتروفیل به لنفوسیت در گروه هایی که تنش گرمایی را تجربه کرده بودند نسبت به گروه شاهد منفی بیش تر بود (0.05>p). در طی تنش حرارتی کم ترین غلظت سوپراکسید دسموتاز در گروه های شاهد مثبت و منفی (0.05>p) و بیش ترین غلظت خونی این آنزیم ها در گروه های دریافت کننده دوزهای بالای ویتامین d3 و e را دریافت داشته اند مشاهده شد (0.05>p). اعمال تنش حرارتی سبب افزایش غلظت کاتالاز خون (0.05>p) و کاهش معنی دار غلظت گلوتاتیون پراکسیداز خون جوجه های گوشتی شده است. بحث و نتیجه‌گیری: به عنوان نتیجه گیری کلی، به نظر می رسد افزودن دوز بالای ویتامین e به جیره جوجه های گوشتی سبب تعدیل اثرات تنش گرمایی بر وزن اندام های لنفوئیدی و بهبود وضعیت آنتی‌اکسیدان های آنزیمی خون می گردد.

effect of vitamins e and d3 on broilers blood immune cells, lymphoid organsweight and concentration of antioxidant enzymes under heat stress

introduction: this study aimed to evaluate the effect of different doses of vitamins e andd3 on immune cells count, lymphoid organs weight, and concentration of antioxidantenzymes in the blood of broilers under heat stress.materials & methods: a total of 400 ross 308 broiler chickens were randomly dividedinto 20 pens. the birds were exposed to chronic heat stress (35 ± 1 ˚c, humidity 65 to 70%)for 7 hours daily from days 14 to 35. experimental groups included negative control (basaldose of the vitamins, without heat stress), positive control group (basal dose of thevitamins, with heat stress), the higher dose of vitamin e, the higher dose of vitamin d3,and a group receiving the combination of the higher dose of vitamin e and d3. the relativeweights of lymphoid organs including the spleen, bursa of fabricius, and thymus of 8 birdsfrom each treatment were calculated on days 14 and 28. blood immune cells count wasalso measured after blood sampling. blood antioxidant concentrations were also measuredweekly.result: the results of this experiment showed that the groups that received higher doses ofvitamin d3 and e or a combination of them, have higher thymus weight than the negativeand positive control groups under heat stress conditions (p<0.05). heat stress caused asignificant increase in heterophile and basophil cell count and a decrease in broilers bloodlymphocytes (p<0.05). heat stress increased the ratio of heterophil to lymphocytecompared to the control group (p<0.05). the lowest concentration of superoxide dismutasewas observed in positive and negative control groups (p<0.05). however, the groups thatreceived high doses of vitamins d3 and e had the highest concentration of superoxidedismutase (p<0.05). applying heat stress, increased the blood concentration of catalase(p<0.05) and decreased the concentration of glutathione peroxidase significantly.conclusion: in conclusion, it seems that the addition of a higher dose of vitamin e to thebroilers diet could suppress the effects of heat stress on lymphoid organs and improve thestatus of enzymatic antioxidants in broilers blood.