ریخت شناسی و بافت‌شناسی پوست گکوی سنگی تیغه دار cyrtopodion scabrum (heyden, 1827) (سوسماران: گکونیده)

مقدمه: با‌ توجه به اهمیت فیزیولوژیکی پوست جهت محافظت بدن در برابر عوامل خارجی، تنظیم درجۀ حرارت بدن، ترشح، ذخیره چربی، فرآیند جذب نور توسط سلول‌های ملانوسیت و سبک زندگی در خزندگان، مطالعۀ آن جالب توجه است. این پژوهش به بررسی ریخت و بافت‌شناسی پوست گکوی سنگی تیغه دارcyrtopodion scabrum (heyden, 1827) (gekkonidae) که غالباً شب فعال می باشد پرداخته است.مواد و روش‌ها: پنج نمونه گکوی سنگی تیغه دار از موزه‌ جانور‌شناسی دانشگاه رازی تهیه شد، بعد از خروج نمونه ها از محلول فرمالین 10 درصد و مطالعه ریختی، برش‌هایی از بخش میانی پوست بدن در سطح پشتی و شکمی و منافذ پیش مخرجی آن ها‌ تهیه گردید و سپس مراحل پاساژ بافتی، برش گیری و رنگ آمیزی هماتوکسیلین ائوزین روی آن ها انجام گرفت.نتایج: یافته‌های حاصل از مشاهدات میکروسکوپی ساختار پوست گونه‌ مورد بررسی، نشان داد که پوست این گونه‌ از سطح به عمق دارای لایه‌ی شاخی (لایه کراتینوسیت)، لایه اپیدرم، لایه درم و لایه هیپودرم می‌باشد که ضخامت لایه اپیدرم در آن کم است، اما لایه درم توسعه یافته‌ است و دارای سلول‌های چربی فراوانی می‌باشد، لایه هیپودرم در منافذ‌ پیش‌مخرجی و سطح پشتی آن توسعه یافته و دارای سلول‌های چربی فراوان هستند.نتیجه گیری و بحث: لایه اپیدرم گکوی سنگی تیغه‌دار در ساختار فلس‌ها و توبرکول‌ها نازک است که ممکن است به دلیل محیط زندگی و زمان فعالیت آن ‌باشد. در سطح پشتی گکوی سنگی تیغه‌دار درم توسعه یافته است و دارای رشته‌های کلاژن فراوان و سلول‌های چربی در زیر توبرکول می‌باشد که باعث برجسته شدن توبرکول می‌شود، در سطح شکمی درم نازک و دارای رشته‌های کلاژن فراوان است که سبب استحکام پوست جانور شده است. منافذ پیش مخرجی گکوی سنگی تیغه‌دار دارای هیپودرم توسعه یافته هستند که درون آن غدد ترشحی با ساختار لوله‌ای، جهت تولید مواد ترشحی وجود دارد. ضخامت لایه‌های مختلف پوست با محیط زندگی سوسمار مرتبط می‌باشد، به‌این صورت که داشتن تعداد فراوان سلول‌های چربی سبب عایق کردن بدن و تامین انرژی می‌شود.

morphology and histology of the skin of the keeled rock gecko cyrtopodionscabrum (heyden, 1827) (sauria: gekkonidae)

introduction: due to the physiological importance of the skin to protect the body againstexternal factors, regulation of body temperature, secretion, fat storage, the process ofabsorption of light by melanocyte cells and lifestyle in reptiles, its study is interesting. thisstudy investigated the morphology and histology of the skin of the keeled rock geckocyrtopodion scabrum (heyden, 1827) (gekkonidae), which is mainly a nocturnal gecko.materials and methods: five specimens of keeled rock gecko were prepared from raziuniversity zoological museum, sections of skin tissue were isolated on the dorsal andabdominal surface and its preanal pores, and after performing the tissue passage steps, theprepared slides were stained and studied under a light microscope.results: the results of microscopic observations of the skin structure of the studiedspecimens showed that this species has a stratum corneum (keratinocyte layer), epidermallayer, dermis layer and hypodermic layer from the surface to the depth, where the thicknessof the epidermal layer is small, but the layer dermis is developed and has many fat cells.the hypodermic layer is developed in its preanal pores and dorsal surface and has numerousfat cells.conclusio: the epidermal layer of the keeled rock gecko is thin in the structure of scalesand tubercles, which may be due to its habitat and time of activity. on the dorsal surface ofthe dermis is a keeled region, which has abundant collagen fibers and fat cells beneath thetubercle, which makes the tubercle stand out. the anterior vesicular pores of the keeled rockgecko have a developed hypodermis in which there are secretory glands with a tubularstructure to produce secretory material. the thickness of the various layers of skin is relatedto the lizard's living environment, in that having a large number of fat cells insulates thebody and provides energy.