نقش و عوامل انقراض گونه‌ ببر مازندران (panthra tigris virgata) در بوم‌سازگان‌های جنگلی شمال ایران

مقدمه: انقراض حیوانات وحشی زیستگاه‌های طبیعی ایران در دو قرن اخیر به یک مسئله تاثیرگذار محیط زیستی تبدیل شده و متاسفانه تاکنون تعداد قابل توجهی از حیوانات بوم‌سازگان‌های جنگلی ایران منقرض شده‌ یا در آستانه انقراض قرار گرفته‌اند. هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل انقراض ببر مازندران در جنگل‌های شمال ایران است. مواد و روش ها: این مطالعه با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای که شامل کتب مربوط به علوم جنگل و حیات وحش، تاریخی، سفرنامه‌ای و شرح حال‌نویسی و هم چنین مرور تحقیقات و منابع شامل مقالات و گزارشات مرتبط، کاوش و جست و جو در فضای مجازی و کسب اطلاعات مرتبط، همراه با انجام مصاحبه ساختار نیافته صورت گرفت. مصاحبه‌ ساختار نیافته با روش تحلیل محتوای کیفی با کارشناسان حوزه‌ بوم‌شناسی جنگل و حیات وحش و افراد کهنسال در جوامع بومی- محلی صورت گرفت. از طریق آزاد گذاردن اطلاع‌رسانان به طوری که بتوانند موضوع را کاملاً آزادانه از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داده و آنان به هر طریقی که تمایل داشته باشند در مورد نقش و عوامل انقراض ببر مازندران در جنگل‌های جلگه‌ای شمال ایران نظر دهند. نتایج: اسناد مطالعه شده نشان می‌دهد ببر مازندران و شیر ایرانی مهم‌ترین گونه‌های منقرض شده از حیات‌وحش ایران محسوب می‌شوند، هرچند شترمرغ ایرانی را که پیش از آن منقرض شده بود نیز نباید از یاد برد. با برهم خوردن تعادل بوم‌شناختی زیستگاه‌های طبیعی حیواناتی نظیر ببر مازندران در اثر دخالت‌های انسانی، نقش موثر ببر در بوم سازگان‌های جنگل هیرکانی از بین رفت و هم چنین برخی از گونه‌های دیگر نیز مانند یوزپلنگ ایرانی و گورخر آسیایی نیز درمعرض انقراض قرار دارند. ببر مازندران یکی از زیرگونه‌های قوی‌هیکل ببرها با پاهای قوی، پنجه‌های پهن و چنگال‌های بزرگ بوده است. براساس یافته‌ها آخرین ببرهای مازندران در دهه چهل شمسی شکار شده‌اند ولی انقراض این گونه باشکوه مدت‌ها پیش از آن شروع شده بود. بحث و نتیجه گیری: بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری نمود از بین رفتن زیستگاه ببر مازندران که در مناطق جنگلی جلگه‌ای و نی‌زارها بوده و تبدیل آن ها به زمین‌های کشاورزی نظیر شالی‌زارها، تعدد شکار توسط شاهان و شاهزادگان قجری، تعارض ببر مازندران با کشاورزان و مردم محلی، شکار ببر به بهانه‌ پوست زیبا و اسارت ببرها در دربار صفوی و قجری و سپس در باغ وحش‌ها، از علل انقراض ببر مازندران است.

roles and factors of caspian tiger (panthera tigris virgata) extinction inhyrcanian forests ecosystems

the extinction of wildlife in iran's natural habitats has become anenvironmental issue in the last two centuries, and unfortunately, significant numbers ofiran's wildlife animals have become extincted or are on the verge of extinction. the aim ofcurrent study is to overview on the characteristics, roles and causes of extinction of caspiantigers in the forests of northern iran.materials & methods: this study is accompanied using library documents that includebooks about forest and wildlife sciences, history, travelogues and biography, as well asreview of research and sources include related articles and reports, network exploration andrelated information. by conducting unstructured interviews with experts in the field offorest and wildlife ecology and the elderly in indigenous-local communities; that is, byreleasing informants so that they can examine the issue from different dimentations andrespondents in any way they wish to comment on the characteristics, role and causes ofextinction of the caspian tiger in the coastal forests of northern iran.result: the results show that the caspian tiger and the persian lion (panthera leo persica)are the most important extincted species in the iranian wildlife, although the iranian ostrichthat was extincted before should not be forgotten. due to the disturbance of the ecologicalbalance of the natural habitats of the animals due to human interventions, some otherspecies such as persian cheetah (acinonyx jubatus venaticus) and persian wild ass (equushemionus onager) are also endangered. caspian tiger has been one of the strong subspeciesof tigers with strong legs, wide and large paws. according to the results, the last caspiantigers were hunted in the 1940s, but the extinction of this magnificent species had begunlong before that.conclusion: therefore, it can be concluded that the extinction of caspian tiger habitat incoastal forests and reeds and their conversion into agricultural lands such as paddy fields,multiple hunting by qajar kings and princes, conflict between caspian tigers and farmersin local commubities, hunting tigers only for their beautiful skins and captivity of tigers inthe safavid and qajri dynasties and then in the zoos, are the causes of extinction of thecaspian tigers.