بررسی پراکنش سنجاب ایرانی (sciurus anomalus) به‌عنوان یک‌ گونه مهاجم در استان‌های البرز و قزوین با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی

مقدمه: سنجاب ایرانی اخیراً در دامنه‌های جنوبی کوه‌های البرز ایران، به‌خصوص استان‌های قزوین و البرز به‌وفور دیده می‌شود. هجوم سنجاب‌های ایرانی سبب خسارت اقتصادی و اکولوژیک به منطقه گردیده و به یک نگرانی مهم برای عموم تبدیل‌شده است. تحقیق حاضر با هدف مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه سنجاب‌های ایرانی به‌عنوان یک‌گونه مهاجم در استان‌های البرز و قزوین و شناسایی مناطق مطلوب این‌گونه در منطقه که هنوز سنجاب‌ها به آنجا ورود نکرده انجام‌شده است. مواد و روش ها: در این مطالعه به‌منظور مدل‌سازی روند پراکنش سنجاب‌های منطقه از نرم‌افزار maxent که از مدل حداکثر آنتروپی برای مدل‌سازی بهره می‌برد استفاده گردید. متغیرهای وابسته شامل نقاط حضور گونه سنجاب ایرانی مهاجم در منطقه است و متغیر مستقل شامل 14 متغیر محیطی متشکل از متغیرهای زیستگاهی و اقلیمی تاثیرگذار بر مطلوبیت زیستگاه گونه سنجاب ایرانی است. نتایج: نتایج مدل نشان می‌دهد که متغیرکاربری اراضی (طبقات باغات منطقه، مناطق شهری و کشاورزی)، متغیر اقلیمی دامنه میانگین دمای روزانه (bio 2) و متغیر پوشش گیاهی (طبقات کشاورزی و باغات آبی و پوشش تاج درختان) مهم‌ترین متغیرهای موثر بر مطلوبیت زیستگاهی گونه سنجاب ایرانی در منطقه شناسایی شدند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد باغات منطقه، مناطق شهری، کشاورزی و مناطق حساس اکولوژیکی مانند مناطق حفاظت‌شده (البرز مرکزی، باشگل، الموت) و منطقه شکارممنوع طالقان که تاکنون سنجاب مهاجم آن جا حمله نکرده جزو زیستگاه مطلوب این‌گونه مهاجم قرار دارد و در معرض هجوم آینده این‌گونه است. لذا نیاز به اقدامات پیشگیرانه جهت جلوگیری از خسارت جبران‌ناپذیر اقتصادی و اکولوژیکی به گونه‌های بومی است.

distribution of persian squirrel (sciurus anomalus) as an invasive speciesin alborz and qazvin provinces using maximum entropy model

introduction: persian squirrel recently in the southern slopes of the alborz mountains ofiran, especially the provinces of qazvin and alborz are seen abundantly; the influx ofpersian squirrels has caused economic and ecological damage to the region and has becomea major public concern. the present study was conducted to model the future distributionof squirrels in the region and to protect desirable areas where invading squirrels have notyet entered.materials & methods: in this study, in order to model the distribution of squirrelinfestation in the region, maxent software was used, which uses the maximum entropymodel for modeling. dependent variables included the presence points of the invadingpersian squirrel species in the region and the independent variable includes 14environmental variables consisting of habitat and climatic variables affecting the habitatsuitability of persian squirrel species.results: the results of the model show that the variables; land use (regional garden floors,urban and agricultural areas), mean diurnal range (bio 2) and vegetation (irrigated farmingfloors and orchards and tree canopy) are the most important variables affecting the habitatsuitability of squirrel species.conclusion: the model output results showed, regional gardens, urban areas, agricultureand ecologically sensitive areas such as conservation areas (central alborz, bashgol,alamut, and taleghan no-hunting area that the invading squirrel has not attacked it is ahabitat suitability for this invasive species and has been exposed to the future invasion ofthis species. therefore, there is a need for preventive measures to prevent irreparableeconomic and ecological damage to native species.