ارزیابی آسیب ‌پذیری زیستگاه سمندر لرستانی به منظور ارتقاء حفاظت از آن

مقدمه: تخریب زیستگاه از مهم‌ترین عوامل تهدید کننده دوزیستان است. در این راستا، با توجه به اهمیت ملی و بین‌المللی گونه سمندر لرستانی و قرار گرفتن در وضعیت آسیب‌پذیر طبق آخرین رتبه‌بندی، بررسی میزان آسیب‌پذیری زیستگاه آن بسیار ضروری است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی آسیب‌پذیری زیستگاه سمندر لرستانی در مرز استان‌های لرستان و خوزستان در راستای افزایش سطح حفاظت از این گونه اندمیک صورت گرفته است. برای دستیابی به این هدف، داده‌های مختلف توپوگرافیکی، هیدروژئومورفولوژیکی، زمین‌شناسی، اقلیمی، پوشش سطحی و انسانی از طریق روش‌های کتابخانه‌ای، تصویری و میدانی جمع‌آوری و با استفاده از ابزارهای مختلف به ویژه نرم‌افزار arc gis و مدل fahp مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از کارهای میدانی، شناسایی پنج ایستگاه جدید حضور سمندر لرستانی در منطقه مطالعاتی بود. نتایج حاصل از مدل‌سازی شدت آسیب‌پذیری زیستگاه سمندر لرستانی نشان داد که از میان 21 شاخص، شاخص‌های فاصله از چشمه و آبشار، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و کاربری اراضی به ترتیب با وزن نرمال شده 0/117، 0/113، 0/107 و 0/102 بیش ترین سطح اهمیت را در تعیین شدت آسیب‌پذیری نهایی کسب کردند. هم چنین نتایج نشان داد از 48 ایستگاه سمندر لرستانی در محدوده مورد مطالعه، 23/5 درصد دارای شدت آسیب‌پذیری خیلی زیاد، 33/3 درصد زیاد، 29/2 درصد متوسط، 16/7 درصد کم و 8/3 درصد نیز دارای شدت آسیب‌پذیری خیلی کم هستند؛ بنابراین، ضروری است مناطقی که دارای بیش ترین تراکم حضور سمندر لرستانی هستند تحت حفاظت قرار گرفته و با نظارت و ردیابی دوره‌ای برنامه‌ریزی لازم جهت حفاظت و جلوگیری از نابودی این گونه صورت گیرد.

vulnerability assessment of neurergus kaiseri habitat for promoting its conservation

habitat destruction is one of the most important threats to amphibians. in this regard, considering the national and international importance of neurergus kaiseri species, it is very necessary to study the vulnerability of its habitat; therefore, the present study aimed to investigate the vulnerability of neurergus kaiseri habitat on the boundary of lorestan and khuzestan provinces in order to increase the level of conservation of this endemic species . to achieve this purpose, various topographic, hydrogeomorphological, geological, climatic, land cover and human data have been collected through library, image-based and field methods and analyzed using various tools, especially arc gis software and fahp model. the results of modeling the intensity of vulnerability of neurergus kaiseri habitat showed that among the 21 indicators, indices of distance from spring and waterfall, distance from drainage, distance from road and land use with normalized weight of 0.117, 0.113, respectively. 0.107 and 0.102 gained the highest level of importance in determining the intensity of the final vulnerability. the results also showed that out of 48 neurergus kaiseri stations in the study area, 23.5% had very high vulnerability, 33.3% high, 29.2% moderate, 16.7% low and 8.3% intensity vulnerable. they are very few; therefore, it is necessary to protect the areas with the highest density of neurergus kaiseri and with periodic monitoring and tracking, the necessary planning be done to protect and prevent the extinction of this species.