بررسی برون‌تنی امکان استفاده از گیاهان دارویی شامل درمنه کوهی، مریم گلی، بومادران و پونه‌سای انبوه در جیره‌ دام

گیاهان دارویی فراوانی در ایران هستند که می‌ توانند مورد چرای دام قرار گیرند. با توجه به اطلاعات محدود در زمینه‌ ارزش تغذیه‌ ای برخی از این گیاهان، این مطالعه با هدف بررسی ترکیبات شیمیاییمعدنی، ظرفیت بافری و برخی فراسنجه‌ های هضمیتخمیری گونه‌ های دارویی شامل درمنه‌ کوهی (artemisia aucheri boiss)، مریم گلی (salvia leriifolia benth)، بومادران (achilea santolina) و پونه‌سای انبوه (nepeta glomerulosa boiss) در شرایط برون‌تنی انجام شد. بیش ترین مقدار الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (30/03 درصد)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (46/46 درصد)، لیگنین نامحلول در شوینده اسیدی (16/79 درصد) و فیبر خام (32/87 درصد) مربوط به پونه‌ سای بود (0/05>p ). بیش ترین مقدار پروتئین خام (22/19 درصد) و کربوهیدرات‌ های غیر الیافی (36/96 درصد) در بومادران مشاهده شد (0/05>p ). دامنه‌ کلسیم از بیش ترین مقدار (44/06 گرم در هر کیلوگرم ماده خشک) برای مریم گلی تا کم ترین مقدار برای بومادران (4/39 گرم در هرکیلوگرم ماده خشک) متغیر بود. بومادران (48/04 میلی‌ لیتر) و مریم گلی (39/72 میلی‌ لیتر) به‌ ترتیب بیش ترین مقدار پتانسیل تولید گاز را داشتند. بالاترین میزان قابلیت هضم ماده خشک (60 درصد) در بومادران مشاهده شد (0/05>p ). دامنه‌ انرژی قابل متابولیسم از 4/65 مگاژول در هر کیلوگرم ماده خشک برای درمنه‌ کوهی تا 7/29 مگاژول در هر کیلوگرم ماده خشک برای بومادران متغیر بود. غلظت نیتروژن آمونیاکی محیط کشت (29/62-28/06 میلی‌ گرم در هر دسی‌ لیتر) تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. بالاترین ph گیاه (5/98) و ظرفیت بافری اسیدی (212/12 میلی‌اکی‌والان گرم×3-10) به‌ ترتیب در گونه‌ های درمنه‌ کوهی و مریم گلی مشاهده شد (0/05>p ). با توجه به نتایج موجود، بومادران از ارزش تغذیه ای بالاتری برخوردار بود.

In vitro evaluation of medicinal plants including Artemisia aucheri Boiss, Salvia leriifolia Benth, Achilea santolina, and Nepeta glumerulosa in livestock diet

There are many medicinal plants in Iran that can be grazed by livestock. Due to lack of information about the nutritional value of some medicinal plants, this study aimed to investigate the chemicalmineral composition, buffering capacity and some digestivefermentation parameters of medicinal species including Artemisia aucheri Boiss, Salvia leriifolia Benth, Achilea santolina and Nepeta glumerulosa by in vitro procedures. N. glumerulosa had the highest ADF (30.03%), NDF (46.46%), ADL (16.79%) and CF (32.87%) contents(p < 0.05). The highest crude protein (22.19%) and nonfiber carbohydrates (36.96%) were also related to A. santolina (p < 0.05). The calcium ranged from a high of 44.06 g/kgDM in S. leriifolia Benth to a low of 4.39 g/kgDM in A. santolina. The plants containing A. santolina (48.04 ml) and S. leriifolia Benth (39.72) also showed high potential gas production, respectively (p < 0.05). The highest dry matter digestibility (60%) belonged to A. santolina (p < 0.05). The range of metabolizable energy differed from 4.65 MJ/kg DM for A. aucheri Boiss to 7.29 MJ/kg DM for A. santolina. The ammonia nitrogen concentration (28.0629.62 mg/dL) was not affected by the experimental treatments. The highest amount of pH (5.98) correlated to plant and acidbuffering capacity (212.12 mEq×10 3 ) was observed in A. aucheri Boiss and S. leriifolia Benth species, respectively (p < 0.05). According to the available results, A. santolina had a higher nutritional value.