تغییرات جمعیت دو گونه تریپس از جنس haplothrips (thysanoptera: phlaeothripidae) در مزارع برنج استان ایلام با شرایط اقلیمی متفاوت

هدف از این مطالعه بررسی تغییرات جمعیت دو گونه تریپس متعلق به جنس haplothrips در مزارع برنج با دو اقلیم متفاوت بود. نمونه برداری  ها در فصل زراعی 1397-1396 از مراحل مختلف رشد برنج در چهار مزرعه در شهرستان های چرداول (معتدل سردسیری) و دره شهر (معتدل گرمسیری) واقع در استان ایلام (غرب ایران) انجام شد. در مجموع هشت گونه تریپس متعلق به شش جنس و سه خانواده جمع آوری و شناسایی گردید؛ که در بین آن ها haplothripsganglbaueri schmutz و haplothrips aculeatus (fabricius) به ترتیب با فراوانی 73/16 و 17/83 درصد (در مزارع برنج دره شهر) و 61/19 و 27/25 درصد (در مزارع برنج چرداول) دارای بیش ترین جمعیت بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، زمان ظهور هر دو گونه تریپس در هر دو منطقه سردسیر و گرمسیر از زمان به ساقه رفتن گیاه برنج بود. بیش ترین تراکم هر دو گونه h. ganglbaueri و h. aculeatus در مزارع برنج دره شهر، در مرحله بالغ به ترتیب با میانگین 0/8 و 0/33 تریپس مربوط مرحله پرشدن دانه و بیش ترین تراکم مرحله نابالغ و مجموع (بالغ و نابالغ) به ترتیب با تعداد (0/9 و 1/40) و (0/33 و 0/6) تریپس مربوط به مرحله گل دهی برنج بود. اما بیش ترین تراکم h. ganglbaueri در مزارع برنج چرداول در مرحله بالغ با تعداد 0/73 تریپس مربوط به مرحله گل دهی و بیش ترین تراکم مرحله نابالغ و مجموع (بالغ و نابالغ) با تعداد 0/93 و 1/40 تریپس مربوط به مرحله خوشه دهی برنج بود. هم چنین بیش ترین تراکم h. aculeatus در مزارع چرداول در مرحله بالغ و مجموع (بالغ و نابالغ) با تعداد 0/26 و 0/43 تریپس مربوط به مرحله پرشدن دانه و بیش ترین تراکم مرحله نابالغ تریپس با تعداد 0/23 تریپس مربوط به مرحله گل دهی برنج به دست آمد.نتایج آزمون ttest برای دو گونه هاپلوتریپس بین دو شهرستان دره شهر و چرداول نشان داد که بین این دو منطقه اختلاف معنی داری وجود نداشت. به طور کلی روند تغییرات جمعیت مراحل نابالغ تریپس در هر دو منطقه از ابتدای حضور در مزرعه پایین و سپس یک سیر صعودی نشان داد و در مرحله گل دهی برنج نیز روند کاهشی پیدا کرد. هم چنین حشرات بالغ تریپس در اوایل مرحله رشدی برنج مشاهده شدند، به طوری که تراکم حشرات بالغ در ابتدای فصل پایین بوده و سپس بعد از افزایش تدریجی، در مرحله پُر شدن دانه از تراکم تریپس کاسته شد.

Population fluctuations of two Haplothrips species (Thysanoptera: Phlaeothripidae) in rice fields of Ilam province in various climate regions

The study was conducted to determine population fluctuation of two Haplothrips species in rice fields with two different climates. Samples were collected from different growth stages of rice in four fields located at Chardavol (cold climate) and DarrehShahr (Tropical climate) cities, in Ilam province (western Iran), during 20172018. Totally, eight thrips species belonging to six genera and three families were collected and identified. Amongst them, Haplothripsganglbaueri Schmutz and H. aculeatus (Fabricius) were the dominant species accounting for 73.16% and 17.83 (in DarrehShahr) and 61.19% and 27.25% (in Chardavol) in abundance. According to the results, both Haplothrips species in both cold and tropical regions were observed from the stem stage of rice. The highest density of adult for both Haplothrips species in DarrehShahr was related to dough stage of rice (0.8 and 0.33 thrips), but for both adult and larval stages was related to flowering stage of rice (0.9 and 1.40 for H. ganglbaueri, 0.33 and 0.6 for H. aculeatus). In addition, the highest density of adult for H. ganglbaueri in Chardavol was related to flowering stage of rice (0.73 thrips) and for larval stage and (adult+larva) was related to heading stage of rice (0.93 and 1.40 thrips). The above information for H. aculeatus for adult and (adult+larva) was related to dough stage (0.26 and 0.43 thrips) and for larval stages related to flowering stage of rice (0.23 thrips). The results of the Ttest for two Haplothrips species between Darrehshahr and Chardavol showed that there was no significant difference between the two regions. In general, population fluctuation for the immature stages of thrips in both regions showed the low density in beginning of rice growth and there was a decreasing in the flowering stage of rice. Adult thrips were also observed in the early stages of rice growth, so that the density of adults was low at the beginning of the season and then, after a gradual increase, the density of thrips decreased during the dough stage.