بارزسازی نقش ارتفاع در جابه‌جایی گونه‌های حیات‌وحش مناطق کوهستانی با تاکید بر مناطق حفاظت شده: مطالعه موردی استان کرمانشاه

کوهستان‌ ها، اکوسیستم‌ های منحصربه‌ فردی هستند که براساس تنوع و پیچیدگی توصیف می‌ شوند. تغییرات توپوگرافی شدید و گرادیان‌ های اقلیمی و زیستی با تضادهای شدید فصلی و شکنندگی از ویژگی این مناطق است. با افزایش فشار بر گونه‌ های حیات‌ وحش، مناطق مرتفع به‌ عنوان آخرین پناهگاه‌ های حیات‌ وحش ایفای نقش می‌ کنند. ارتفاع در تشکیل این مناطق نقش بسیار کلیدی دارد که سایر عوامل محیطی را نیز به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم تحت تاثیر قرار می‌ دهد. محدودیت‌ ارتفاعی در استفاده از سرزمین، مانعی برای توسعه لگام‌ گسیخته و درنتیجه دست ورزی به این مناطق شده است. به‌ منظور بررسی جابه‌ جایی گونه‌ های مناطق حفاظت‌ شده کوهستانی استان، موقعیت مشاهده 17 گونه از پرندگان و پستانداران استان شناسایی شد. سپس نقشه هزینه جابه‌ جایی با استفاده از وزن‌ دهی به طبقات مختلف ارتفاع تهیه شد. از روش‌ های تحلیل کم ترین هزینه مسیر (least cost path analysis) و تئوری مدار الکتریکی (circuitscape) و هم چنین متریک‌ های مربوط به هریک، برای مدل‌ سازی و تحلیل مسیر جابه‌ جایی حیات‌ وحش استفاده شد. بر اساس نتایج تئوری مدار 15 دالان زیستگاهی با طول 1363 کیلومتر شناسایی شد. پناهگاه حیات‌ وحش بیستون و منطقه شکار ممنوع بوزین و مرخیل بیش ترین نقش را در برقراری ارتباطات سیمای سرزمین مناطق حفاظت‌ شده برعهده ‌دارند. براساس نتایج تحلیل کم ترین هزینه، 26 کریدور با طول 4317 کیلومتر مدل‌ سازی شد. متریک‌ های مطلوبیت و تراکم استفاده از دالان در روش کم ترین هزینه نشان دادند که مطلوب‌ ترین کریدور برای جابه‌ جایی گونه‌ های حیات‌ وحش در مسیر کوه‌های بیستون، پرآو و خورین به سمت رشته‌ کوه شاهو قرار دارد.

Highlighting altitude role in the movement of wildlife species of mountain areas with emphasis on protected areas: Case Study of Kermanshah Province

Mountains are unique ecosystems which are described by variety and complexity. Extreme changes in topography and climatic and biological gradients with seasonal and fragile contrasts are characteristic of these areas. With increasing pressure on wildlife species, highlands play the role as the last wildlife sanctuaries. Altitude plays a key role in the formation of these areas which influences other environmental factors either direct or indirect. The altitude constraint in the use of land has been an obstacle to the severe development and consequently manipulation of these areas. In order to investigate the displacement of species of protected areas in the province, the observation of 17 species of birds and mammals in the province was identified then, the resistance map was prepared using weighting to different heights. The least cost path and circuit cape methods as well as the metrics related to each of them, were used to model and analyze the wildlife movement pathway. According to theoretical results, 15 habitat corridors with a length of 1363 km were identified. Bisotoun wildlife refuge and Bozin and Merkhil no hunting areas play the most important role in establishing the territorial communications of protected areas. Based on the results of the least cost analysis, 26 corridors with a length of 4317 km were modeled. Utility and density metrics of using the corridors in the least cost method indicated that the most desirable corridor for the displacement of wildlife species along the paths of the Bisotoun, Paraw and Khorin mountains is located on the Shaho Mountain.