ارائه مدل ترکیبی جهت ارزیابی ریسک های زیست محیطی استان مازندران با استفاده از روش های دیماتل و تابع زیان تاگوچی

ارزیابی ریسک  های زیست  محیطی (ear) را می  توان به عنوان یکی از ابزارهای مهم تحقق توسعه پایدار دانست. هدف از انجام این تحقیق شناسایی انواع ریسک  های زیست محیطی استان مازندران و ارائه یک مدل ترکیبی به منظور ارزیابی و اولویت بندی آن ها می باشد که در نتیجه آن می توان مخاطرات زیست محیطی را به نحو مطلوب تری مدیریت نمود. در این تحقیق از نظرات 9 نفر از مدیران با تجربه اداره حفاظت محیط زیست استان مازندران و اساتید برجسته دانشگاهی در این حوزه به عنوان خبره استفاده و ساختار شکست ریسک های زیست محیطی در سه سطح تعریف گردید. سپس با استفاده از تکنیک دیماتل اهمیت دسته های ریسک و وزن آن ها تعیین شد. در مرحله بعد معیارهای مختلفی جهت ارزیابی ریسک ها مشخص و تعریف گردید که براساس روش تابع زیان تاگوچی، هر ریسک در هر معیار مورد ارزیابی قرار گرفت و امتیاز زیان آن ها محاسبه شد. براساس نتایج به دست آمده دسته های ریسک فرهنگی، فیزیکوشیمیایی و اقتصادی از اهمیت بیش تری برخوردار بوده و بر سایر دسته های ریسک تاثیرگذار می باشند. هم چنین پساب شهری و صنعتی، آفت و بیماری گیاهی و جانوری، برداشت بی رویه منابع جنگلی و معدنی، تخلیه و دفع پسماندها و ... به ترتیب به عنوان مهم ترین ریسک های زیست محیطی ارزیابی گردید.

Providing a Hybrid Model for Environmental Risk Assessment in Mazandaran Province Using DEMATEL and Taguchi Loss Function

Environmental risk assessment (EAR) can be recognized as one of the important tools for the realization of sustainable development. The purpose of this research is to identify the types of environmental risks in Mazandaran province and provide a hybrid model in order to assess and prioritize them, which lead to better management of the environment hazards. In this research, 9 experienced manager from Mazandaran province’s environmental protection agency and academic professors in this field were used as experts, and the Risk Breakdown structure (RBS) of environmental risk was defined based on their views at three levels. Then, using the DEMATEL technique, the importance of risk categories and their weight was determined. In the next step, criteria for risk assessment were identified and defined. Each risk was evaluated in each criterion based on the Taguchi Loss Function method, and their loss scores were calculated. According to the results,"cultural", "physicochemical" and "economic" risk categories are more important than the others and affect them. Also,"Urban and Industrial Wastewater", "pest and disease of plants and animals", "excessive harvesting of forest and mineral resources", "discharge and disposal of wastes" and ... were considered as the most important environmental risks respectively.