مدل سازی مطلوبیت زیستگاه کل و بز (capra aegagrus) به کمک روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در پارک ملی گلستان

امروزه جدایی زیستگاه اثرات بسیار مهم بوم‌ شناسی در مقیاس های مختلف زمانی و مکانی بر روی حیات وحش دارد. تهدیدات موجود در پارک ملی گلستان به عنوان نخستین پارک ملی ایران، ازجمله جاده آسیایی تهران-مشهد، گونه کل و بز را از برخی زیستگاه‌های مناسب جدا کرده و محل‌های حضور جمعیت‌ این گونه را جزیره‌ای نموده است. مدل‌های ارزیابی و مطلوبیت زیستگاه، محدوده توزیع گونه‌ و زیستگاه‌ را پیش‌بینی می کنند، بنابراین می‌توانند به عنوان ابزاری مناسب برای اهداف حفاظتی و مدیریتی به کار روند. جهت مدل‌ سازی مطلوبیت زیستگاه کل و بز، از روش تجزیه و تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در محیط نرم‌افزار biomapper در دو فصل پاییز و زمستان استفاده شده است. از نقاط حضور گونه به عنوان متغیر وابسته و از 10 متغیر محیطی به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. این لایه‌ها پس از تهیه وارد تجزیه و تحلیل گردیدند. نقشه مطلوبیت زیستگاه تهیه‌ شده در این مطالعه برای گونه کل و بز بیانگر این است که زیستگاه مطلوب کل و بز در پارک ملی گلستان در شیب‌های بالاتر از ٪20 و مناطقی با ضریب زبری بالا جهت برخورداری از بیش ترین مناطق گریز و امنیت است. براساس مقادیر تخصص گرایی، مهم‌ ترین عوامل موثر در آشیان بوم شناختی کل و بز در فصل‌های پاییز و زمستان به ترتیب ضریب زبری، درصد شیب، فاصله از جاده و فاصله از پاسگاه های محیط بانی است. با افزایش ضریب زبری، درصد شیب و فاصله از روستا میزان مطلوبیت زیستگاه کل و بز افزایش می یابد. هم چنین بذر بلوط نقش بسیار مهمی در افزایش وسعت گستره خانگی کل و بز در مناطق جنگلی در فصل پاییز دارد.