بررسی درصد فراوانی و تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران در مناطق تالابی شرق استان هرمزگان

تحقیق حاضر با هدف بررسی فراوانی و تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران در مناطق تالابی شرق استان هرمزگان در سال 1394 انجام شده است. در راستای انجام این مطالعه، پرندگان22 منطقه تالابی با به‌کارگیری روش مشاهده مستقیم و شمارش کل و با استفاده از دوربین دوچشمی و تلسکوپ پرنده‌ نگری مورد شناسایی، سرشماری و طبقه‌بندی قرار گرفتند. هم چنین جهت بررسی تنوع زیستی، سنجه های تنوع گونه ای شامل شاخص های شانون وینر، سیمپسون و مارگالف و سنجه های یکنواختی گونه ای شامل شاخص پیلو، بریلیون و مکینتاش و از سنجه های غنای گونه ای شاخص فراوانی گونه مورد بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج این مطالعه تعداد 44582 قطعه پرنده شامل 68 گونه پرنده زمستان گذران در 17 خانواده و 68 گونه سرشماری و گونه باکلان بزرگ (phalacrocorax carbo)، با 20/71 درصد از کل مشاهدات، به عنوان گونه غالب مناطق تالابی شرق استان هرمزگان شناخته شد. بررسی فراوانی مشاهدات نشان داد که خورهای تیاب و میدانی به ترتیب با 15/26 و 13/66% کل مشاهدات، میزبان بیش ترین تعداد پرندگان مهاجرآبزی و کنارآبچر زمستان گذران در مناطق تالابی شرق استان هرمزگان بوده اند. پهنه های گلی شرق بندرعباس (3/07) و خور سورگلم (3/03) بالاترین تنوع گونه ای و خلیج جاسک (1/64) و ساحل بحل (1/3) از کم ترین تنوع گونه ای برخوردار بودند. بیش ترین غنای گونه ای در خور نمکی (5/44) و پهنه گلی شرق بندرعباس (5/19) و کم ترین غنای گونه ای در نخل ابراهیمی (1/49) و ساحل عبد سدیچ (1/42) دیده شد. بررسی‌های میدانی نشان داد که ساختار توامان گلی و جنگلی بودن در میزان استفاده پرندگان نقش مهمی را ایفا می‌کند و کم ترین تنوع و غنای گونه‌ای در مناطق تالابی با ساختار شنی ماسه‌ای دیده شده است. تنوع گونه ای کل مناطق تالابی شرق استان با استفاده از شاخص های شانون وینر، سیمپسون و شاخص مارگالف به ترتیب 3/12، 13/20 و  6/26 و یکنواختی گونه ای این مناطق با استفاده از شاخص های پیلو، بریلیون و مکینتاش به ترتیب 0/74، 0/74 و 0/82 محاسبه گردید. در پایان این تحقیق نشان داد که به‌واسطه اهمیت تالاب های شرق استان در زمستان گذرانی پرندگان آبزی و کنارآبچر، تبیین استراتژی خردمندانه توسعه آن‌ها اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

Survey on the abundance and biodiversity indices of overwintering birds in the Eastern wetland of Hormozgan province

This study was carried out to investigate the waterbird community parameters, such as abundance and diversity indices at Hormozgan province eastern wetlands in 2015. In order to perform this study, bird observations at 22 wetland sites were conducted and categorized using direct observation and totally count method by binocular and bird watching telescopes. Furthermore, species diversity, evenness and richness indices were calculated using the ShannonWiener’s H, Simpson’s D,Margalef’s D, Pielou J′, Brillouin (E), McIntosh (E), and Species Abundance (N)indices. A total of 44582 individuals representing 68 overwintering species from 17 families were recorded. The Cormorant (Phalacrocorax carbo) and Dunlin (Calidris alpine) were the most abundant species with 20.71 and 11.13% individual observation, respectively. The results of observations showed that the estuaries of Tyab and Meydani hosts the largest number of waterbirds overwintering with 15.26 and 13.66% totally observations, respectively. The highest species diversity were observed in the Mudflats of Bandar Abbas (3.07) and Surgalm (3.03), while Jask Bay (1.64) and Behel coast (1.3) had the lowest number of species diversity. Moreover, the highest species richness were obtained at KhoureNamaki (5.44) and Mudflats of Bandar Abbas (5.19). While, the lowest species richness were obtained at NakhleEbrahimi (1.49) and AbdSedij coast (1.42). Surveys show that the use of both habitats including mudflats and mangrove forest, plays an important role for bird habitat selection. In terms of total species diversity of wetland areas in the east of Hormozgan province, ShannonWiener, Simpson and Margalef indices were calculated to be 3.12, 13.20 and 6.26, respectively. Moreover, for total species evenness, Pielou, Brillouin and McIntosh indices were calculated 0.74, 0.74 and 0.82, respectively. At the end, the study showed that due to the importance of eastern wetlands of Hormozgan province for wintering of waterbirds, wise development strategy seem to be inevitable.