مدل سازی اثر توزیع جغرافیایی جربیل بزرگ (rhombomis opimus) بر پراکنش پشه خاکی phlebotomus papatasi در استان گلستان

امروزه شناسایی تاثیر توزیع و پراکنش جغرافیایی گونه هایی که به عنوان مخازن عوامل بیماری زا به انسان می باشند، به منظور برنامه ریزی حفاظتی و کنترل بیماری ها از طریق روش های زیستاکولوژیکی اجتناب ناپذیر است. هدف این مطالعه، ارزیابی اثرات توزیع جغرافیایی جربیل بزرگ (rhombomis opimus)، به عنوان مخزن تک سلولی lishmania major، بر توزیع جغرافیایی پشه خاکی (phlebotomus papatasi)، به عنوان ناقل اصلی این انگل مولد لیشمانیوزجلدی روستایی، در استان گلستان می باشد. برای این منظور 378 نقطه ثبت شده از حضور این گونه پشه خاکی و 6 متغیر محیط زیستی شامل: اقلیم، ارتفاع، شاخص پوشش گیاهی، تیپ خاک، توزیع جغرافیایی و مطلوبیت زیستگاه جربیل بزرگ، به عنوان متغیرهای مستقل انتخاب شدند. سپس مدل سازی توزیع جغرافیایی این پشه خاکی، با استفاده از نقاط حضور آن و متغیرهای محیط زیستی، به کمک نرم افزار maxent به روش بیشینه آنتروپی انجام گرفت. نتایج نشان داد تعدادی از متغیرهای محیط زیستی، از جمله متغیرهای توزیع جغرافیایی و مطلوبیت زیستگاه جربیل بزرگ بیش ترین تاثیر (89/3%) را در توزیع جغرافیایی گونه پشه فلبوتوموس پاپاسی داشته اند. درحالی که دیگر متغیرها باهم تاثیر نسبتاً کم (10/7%) را دارا بودند. براساس مدل سازی انجام شده در این تحقیق، زیستگاه این پشه خاکی به صورت پیوسته در شمال استان گلستان می باشد، به طوری که حدود 12/5 درصد از سطح استان گلستان به عنوان زیستگاه مطلوب این گونه پیش بینی شده اند. این پیش بینی می تواند در ارزیابی آسیب پذیر بودن مناطق به بیماری و اتخاذ استراتژی های پیشگیرانه و کنترل بیماری موثر باشد.