ارزیابی وضعیت سیاه‌گوش اوراسیایی (lynx lynx) با ترکیب روش‌های میدانی و دانش محلی در پناهگاه حیات وحش انگوران

سیاه‌گوش اوراسیایی (lynx lynx) گربه‌سانی با رده حفاظتی پیشنهادی «آسیب‌پذیر» در ایران است که دانش بسیار اندکی پیرامون وضعیت زیستی آن در کشور وجود دارد. مطالعه پیش رو، نخستین پژوهش میدانی در ایران است که به ارزیابی مقدماتی وضعیت سیاه‌گوش در یکی از زیستگاه‌های بالقوه مهم آن در کشور، مجموعه حفاظتی انگوران، می‌پردازد. به این منظور از بهمن 1388 تا اردیبهشت 1390، ترکیبی از روش‌های دوربین‌گذاری، مدل‌سازی رابطه طعمه طعمه‌خوار، و جمع‌آوری دانش محیط‌ بانان و مردم محلی مورد استفاده قرار گرفت. با وجود 1944 شب‌تله دوربین‌گذاری در 24 ایستگاه مستقل و تصویربرداری از همه پستانداران بزرگ و متوسط شناخته‌شده در منطقه مطالعاتی، هیچ تصویری از سیاه‌گوش به‌دست نیامد. استفاده از رابطه تراکم سیاه‌گوش با تراکم طعمه اصلی آن (سم‌داران علف‌خوار) نشان داد که در حال حاضر میزان بیوماس طعمه در دسترس برای این گوشت‌خوار (قوچ و میش ovis orientalis)، تنها در حدود یک‌پنجم حداقل میزان گزارش‌شده از سرتاسر محدوده پراکنش جهانی آن است. گردآوری مشاهده‌ها و دانش محیط‌ بانان و مردم محلی نیز روشن ساخت که: سیاه‌گوش به‌ندرت در میان ساکنان شناخته شده‌است، گزارشی از تعارض آن با دام‌داران وجود ندارد، و در سال‌های گذشته گزارش‌های حضور قابل اتکای اندکی از آن در سطح منطقه مورد مطالعه وجود داشته‌است. مجموع این شرایط پیشنهاد می‌کنند که مجموعه حفاظتی انگوران تا حدود زیادی توان حمایت از یک جمعیت زیستای سیاه‌گوش را از دست داده‌است.ادامه جمع‌آوری، پالایش و بررسی گزارش‌های حضور سیاه‌گوش از سطح کشور می‌تواند کمک شایانی در شناخت بهتر وضعیت زیستی کنونی این گونه و ترسیم برنامه ‌حفاطتی برای جمعیت‌های آسیب‌پذیر آن کند.

Assessing the status of the Eurasian lynx (Lynx lynx) in Anguran Wildlife Refuge using multiple survey methods

Recent national assessments consider the Eurasian lynx (Lynx lynx) to be a vulnerable species in Iran, yet no empirical data exist on its population status. During February 2010May 2011 we carried out a baseline survey of the species status in Anguran Wildlife Refuge, northwestern Iran, using extensive cameratrapping, assessment of prey availability (wild sheep Ovis orientalis), and interviews with local people. A total of 1,944 camera trapnights yielded no photograph of the lynx, though all the sympatric large and mediumsized carnivores were recorded. Adapting Hetherington and Gorman (2007)’s lynxprey relationships, we found a much lower biomass density of the ungulates than has been published from the species range (i.e., 23.9 kg km2), thus the predicted lynx density was negative. No recent reliable observation of the lynx was obtained during the questionnaires, and no stock breeder claimed any livestock depredation by the species. Overall, we found no evidence of a resident lynx population in our study site, though the reserve has been considered to be a lynx hotspot in Iran based on the unconfirmed observations. We recommend a monitoring scheme of continuously collecting and compiling field records of the Eurasian lynx in order to robustly assess the distribution and conservation status of this lesserknown felid in Iran.