نقش آنتی اکسیدانی ویتامین c در کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از مسمومیت تحت حاد ماهی قزل‌آلای رنگین کمان (oncorhynchus mykiss) با دیازینون

آفت‌کش‌ های ارگانوفسفره ازجمله دیازینون امروزه در طیف وسیعی از فعالیت‌های کشاورزی وکنترل حشرات و آفات به‌ کارگرفته می‌ شوندکه می‌توانند طی فرایند زهکشی وارد آب‌ های سطحی و حتی سفره‌های آب زیرزمینی شوند.  دیازینون می‌تواند سبب القاء استرس‌های اکسیداتیو ناشی از گونه‌های اکسیژن فعال (ros) طی فرایند متابولیسم در بدن آبزیان شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی نقش آنتی‌اکسیدانی ویتامین c بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و پراکسیداسیون لیپید در ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (oncorhynchus mykiss) است. در این مطالعه تعداد 60 قطعه ماهی قزل‌آلای رنگین کمان با میانگین وزنی 18±121 گرم به 4 گروه مساوی تقسیم شدند که شامل گروه‌های: شاهد؛ تحت تیمار دیازینون (0.1 میلی‌گرم در لیتر )؛ تحت تیمار ویتامین c‌‌ (300 میلی‌گرم در کیلوگرم جیره ) و دیازینون (0.1 میلی‌گرم در لیتر )؛ تحت تیمار ویتامین c    (1000 میلی‌گرم در کیلوگرم جیره) و دیازینون (0.1 میلی‌گرم در لیتر). نمونه‌برداری‌ها پس از گذشت مدت زمان دو و چهار هفته جهت سنجش آنزیم‌های سوپراکساید دیسموتاز (sod)، کاتالاز (cat)، سطح آنتی‌اکسیدان کل (tac) و شاخص مالون دی آلدهاید (mda)، برروی سرم خون آن‌ ها صورت گرفت. یافته‌های این مطالعه نشان داد ماهی‌های تحت تیمار دیازینون (فاقد ویتامینc در جیره) به ‌طور معنی‌دار (p<0.05) با کاهش سطح فعالیت آنزیم sod و tac بعد از دوهفته، و افزایش سطح فعالیت آنزیم  catو شاخص mda در انتهای هفته دوم و چهارم نسبت به گروه شاهد مواجه شدند. تغییرات مذکور در سطح فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، سطح آنتی‌اکسیدان کل و شاخص mda را می‌توان به اثرات مخرب اٌکسی رادیکال‌ های آزاد از جمله رادیکال‌های سوپراکساید وهیدروکسیل حاصل از متابولیسم دیازینون نسبت داد. هم‌ چنین طبق نتایج به ‌دست آمده دوز 1000 میلی‌گرم ویتامین c در ماهی‌های تحت تیمار دیازینون می‌تواند  به طور معنی‌دار (0.05 p<) سبب کاهش و تعدیل سطح فعالیت آنزیم‌ های sod ،cat  و هم ‌چنین افزایش سطح tac وکاهش سطح mda نسبت به گروه فاقد ویتامین شود. ازطرفی دوز 300 میلی‌گرم ویتامین تاثیری بر کاهش سطح فعالیت آنزیم‌های sod و cat نداشت، ولی توانست سطح tac را به طور موقت در انتهای هفته دوم افزایش داده و هم‌ چنین سطح mda را در انتهای هفته چهارم کاهش دهد. در این پژوهش نقش آنتی‌اکسیدانی ویتامین c به‌ عنوان یک scavenger درفرایند حذف و پاک سازی اٌکسی رادیکال‌ های آزاد ناشی از متابولیت‌های دیازینون؛ تعدیل سطح فعالیت آنزیم‌ های آنتی‌اکسیدانی؛ افزایش سطح آنتی‌اکسیدان کل و هم‌ چنین کاهش آسیب‌های سلولی در پی فرایند مخرب پراکسیداسیون لیپید طی مواجهه با دیازینون مشخص شد. طبق نتایج به ‌دست آمده با توجه به حضور فزاینده آلاینده‌های کشاورزی به‌ خصوص سموم ارگانوفسفره در طی سال‌ های ‌اخیر در آب‌ های داخلی و جاری، که منابع تامین‌ کننده آب مزارع پرورشی نیز می‌باشند، در چنین شرایطی استفاده از ویتامین c‌ با قابلیت افزودن به جیره گونه‌های پرورشی جهت افزایش دفاع آنتی‌اکسیدانی وکاهش آسیب‌های اکسیداتیو امری ضروری به‌ نظر می‌رسد.

Antioxidant role of vitamin C on reducing oxidative stress induced subchronic toxicity of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) with diazinon

Nowadays, organophosphorus pesticides such as diazinon are used in various agricultural activities and controlling insects’ and pests’ control. They could enter surface even underground water sources during drainage process. Diazinon can cause reactive oxidative stresses (ROS) during metabolism process in the body of aquatic organisms. The aim of this study is to investigate the antioxidant effect of vitamin C on antioxidant enzyme activities and lipid peroxidation in Oncorhynchus mykiss. Sixty Oncorhynchus mykiss fish with the average weight of 121 ± 18 g [±SD] were allocated into four treatment groups: (1) control, (2) diazinon (0.1 mg L‑1), (3) vitamin C (300 mg kg‑1 in diet) plus diazinon (0.1 mg L1) and (4) vitamin C (1000 mg kg1 in diet) plus diazinon (0.1 mg L1). After a period of two and four weeks, sampling was performed on their blood serums to measure Superoxide dismutase (SOD) and catalase (CAT) enzymes, total antioxidant capacity (TAC) and malondialdehyte (MDA) index. Findings indicated that the fish in diazinon treated group (without vitamin C in diet) showed significant (p<0.05) decrease in SOD and TAC enzyme activities after two weeks and also increase in CAT enzyme activity and MDA index in the end of fourth week in comparison with control group. The mentioned changes in antioxidant enzyme activity, total antioxidant capacity and MDA index could be attributed to destructive free oxiradicals such as superoxide and hydroxyl radicals produced in diazinon metabolism. In addition, based on our findings, a dose of 1000 mg of vitamin C in diazinon treated fish  could cause significant decrease (P<0.05) or balance in CAT and SOD enzyme activity levels and also increase in TAC level and decrease in MDA index in comparison with the group without vitamin. On the other hand, a dose of 300 mg of vitamin C had no effect on decreasing SOD, CAT activity level, but could increase TAC level temporarily in the end of second week and also decrease MDA level in the end of fourth week. In this study, the antioxidant characteristic of vitamin C as a scavenger in removing free oxiradicals produced in diazinon metabolites; moderating antioxidant enzyme activity level, increasing total antioxidant capacity and also decreasing cellular damages caused by destructive lipid peroxidation process in presence of diazinon were reported. Regarding the results and considering the presence of agricultural contaminants, especially organophosphorous pesticides in domestic water sources which are the sources for fish farms, it seems necessary to add vitamin C to diet of cultured species in order to increase antioxidant defense and decrease the oxidative destructions.