عوامل زیرساختی و تحلیل اثرات سرریز آنها بر رشد گردشگری استان‌های ایران

تاثیرات صنعت گردشگری بر رشد اقتصادی را می توان به دو دسته‌یِ اثرات مستقیم و اثرات غیرمستقیم (یا سرریز) تقسیم کرد. اثرات مستقیم موضوع بسیاری از مطالعات حوزه گردشگری بوده است اما تحلیل اثرات سرریز، بویژه اثرات ناشی از توسعه زیرساخت های گردشگری، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق، با رویکرد تحلیلی و همراه با بررسی کامل جوانب کمی و کیفی روش‌های تعیین اثرات سرریز فضایی متغیرهای مختلف موثر بر توسعه صنعت گردشگری، این آثار را به تفکیک هر یک از متغیرها و به تفکیک هر استان بررسی کرده است. برای این منظور، از مدل های اقتصادسنجی فضایی استفاده شده است. نتایج تحقیق، وجود اثرات ثابت فضایی را تایید کرد و بر اساس آزمون ضریب لاگرانژ، مدل دوربین فضایی بکار گرفته شد. نتایج، گویای وجود تاثیر مثبت و معنی دار متغیرهای زیرساختی حمل و نقل (جاده ای، ریلی، هوایی) و آژانس های مسافرتی بر رشد ارزش افزوده در صنعت گردشگری است. بررسی آثار سرریز متغیرهای زیرساختی بر رشد ارزش افزوده، نشان داده است که بجز شاخصِ واحدهای اقامتی، سایر متغیرهای زیرساختی گردشگری دارای اثر سرریز منفی برای استان های مجاور و اثر سرریز مثبت برای سایر استان ها هستند. منفی بودن آثار سرریز بر رشد گردشگری استان های مجاور، ناشی از عامل رقابت و ثبات نسبی در تعداد گردشگر داخلی است و مثبت بودن آثار سرریز بر استان های دورتر، ناشی از عوامل همچون توسعه سفرهای چند مقصده و افزایش دسترسی به بازار می باشد.

Infrastructure Factors and Their Impact Measuring on Growth on Tourism Economy in Iranian Provinces

The impacts of the tourism industry on economic growth can be divided into two categories: direct and indirect (spillover) effects. In the field of tourism, direct impacts have been the subject of many studies but the analysis of spillover effects, particularly the effects from tourism infrastructure development, have received less attention. This study, with an analytical approach and along with examining the quantitative methods and analysis of the spillover effects of various variables affecting the development of the tourism industry, has investigated these impacts for each the variables and in each province. For this purpose, it has used spatial econometric models. The results confirmed the existence of spatial fixed effects and was applied Spatial Durbin Model (based on Lagrange coefficient test). The results show a positive and significant impact of transport infrastructure variables (road, rail, air) and travel agencies on the growth of value added in the tourism industry. Investigation of the spillover effects of infrastructure variables on growth of value added has shown that, except for Accommodation services, other tourism infrastructure variables have negative spillover effects for neighboring provinces, and also have positive spillover effects for other (nonneighbor) provinces. The negative spillover effects on the tourism growth of the neighbor provinces are due to competition impact and relative stability in the number of domestic tourists, and the positive spillover effects on nonneighbor provinces are due to factors such as the development of multipurpose trips and increased market access.