بررسی عوامل موثر بر پول‌شویی مبتنی بر تجارت (tbml) در ایران: کاربرد الگوی جاذبه فرویدا

پول‌شویی عملی غیرقانونی است که درآمدهای ناشی از فعالیت‌های خلاف قانون طی فرآیندی مشروعیت قانونی پیدا می‌کند. پول‌شوئی مبتنی بر تجارت(tbml) به عنوان یکی از جدیدترین و پیچیده‌ترین انواع پول‌شوئی دارای آثار زیانباری در همه عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه است. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی عوامل موثر بر پول‌شویی مبتنی بر تجارت (tbml) در ایران با استفاده از الگوی جاذبه فرویدا است. برای این منظور با استفاده از یک الگوی داده‌های ترکیبی با اثرات تصادفی و داده‌های دوره 1999 تا 2012 به بررسی عوامل موثر بر پول‌شویی مبتنی بر تجارت ایران و برخی از شرکای تجاری آن پرداخته شده است. نتایج بیانگر آن است که بخش قابل توجهی از جریان پول شوئی مبتنی بر تجارت بین ایران و شرکای تجاری منتخب توسط عوامل بکار رفته در الگوی جاذبه فرویدا قابل توضیح است. براین اساس متغیرهای تولید ناخالص داخلی، حجم تجارت، متغیرهای جغرافیایی، فرهنگی و جمعیت و متغیرهای جذابیت دارای تاثیر معناداری بر حجم پول‌شوئی مبتنی بر تجارت ایران می باشند. بدین معنی با افزایش جریان تجارت، فرصت‌های پول‌شوئی از کانال تجارت که در آن پنهان است، نیز افزایش پیدا می‌کند. نتایج بدست آمده می‌تواند از نقطه نظر طراحی سیاست‌های مبارزه با پول‌شویی بویژه از کانال تجارت مورد توجه برنامه‌ریزان اقتصادی قرار گیرد.