بررسی فرضیه شناخت بنیاد نوآوری بهینه در «شعری برای جنگ» قیصر امین‌پور

فرضیه نوآوری بهینه که در زبان شناسی شناختی مطرح‌شده است بر این فرض است که محرکی که تا حدودی جدید است و البته مقداری آشنایی نیز در آن وجود دارد، بیشترین لذت هنری را منتقل می کند. این فرضیه شبیه به هنجارگریزی و برجسته سازی در ادبیات است و بر اساس آن، این تحقیق به بررسی این فرضیه می پردازد که لذت ادبی در عبارات هنجارگریز شعر قیصر امین پور به‌دلیل نوآوری همراه باکمی آشنایی در این عبارات است و نه به‌دلیل نوآوری محض. به نظر می رسد تاکنون در زبان فارسی، محققی از دیدگاه این فرضیه به بررسی آثار ادبی نپرداخته باشد و بنابراین، برای اولین بار محقق به بررسی این فرضیه در شعر «شعری برای جنگ» از قیصر امین پور پرداخت. عبارات هنجارگریز «شعری برای جنگ» بر اساس الگوی لیچ استخراج شد و روایی آن به‌صورت صوری و محتوایی مورد تایید دو کارشناس ادبیات فارسی قرار گرفت. سپس پرسشنامه هایی تهیه شد و از شرکت کنندگان خواسته شد میزان آشنایی با این عبارات را روی محور مشخص کنند. نتایج توسط آزمون آماری «تی» بررسی شد و این نتیجه حاصل شد که عبارات هنجارگریز شعر مذکور، کاملاً نو نیستند و میزانی آشنایی در آن‌ها وجود دارد و فرضیه مورد تایید قرار گرفت.