بررسی تبدیل واکه /u/ به [i] در گویش لری سیلاخوری در چارچوب نظریه‌ بهینگی

تبدیل واکه گرد و پسین /u/ به واکه گسترده و پیشین [i] در گویش‌های لری و برخی گویش‌های زبان پارسی روی می‌دهد. این تبدیل شامل رخداد دو فرایند گردی زدایی و پیش آمدگی می‌شود. هدف این مقاله تحلیل و تبیین دلیل رخداد و دلایل عدم رخداد این تبدیل واجی در بافت‌های گوناگون در گویش لری سیلاخوری در چهارچوب نظریه بهینگی (پرینس و اسمولنسکی، 1993) از طریق دست‌یابی به یک رتبه بندی دربرگیرنده از محدودیت‌های مختلف است. در بخش‌های تحلیلی ابتدا دلایل زیر ساختی بودن واکه /u/ارایه می‌شود. سپس استدلال می‌گردد که علت تبدیل این واکه‌ به واکه [i] تسلط محدودیت نشان‌داریِ ایجاد کننده این فرایند بر یک محدودیت پایایی است. در مرحله دیگر که شامل بحث مفصل‌تر این مقاله می‌شود، عدم رخداد این فرایند در بافت‌های گوناگون مورد تحلیل قرار می‌گیرد. این گونه استدلال می‌شود که محدودیت‌های پایایی دیگری نیز وجود دارند که بر محدودیت نشان‌داریِ ایجاد کننده این فرایند مسلط هستند و در نتیجه تسلط آنها، این فرایند در بافت‌های خاصی رخ نمی‌دهد. این محدودیت‌های پایایی مشخص می‌کنند که بافت‌ پس از واکه /u/ رخداد یا عدم رخداد تبدیل آن به واکه [i] را تعیین می‌کند. به بیانی دیگر، بافت‌ پیش از این واکه‌ در این میان هیچ گونه نقشی ندارد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و میدانی انجام گرفته است.