شناسایی سازوکارهای عصبی در تحلیل ابهام در ارجاع ضمیری در زبان فارسی

در یک تحقیق میان‌رشته‌ای، به‌منظور چگونگی درک گفتمان و ایجاد انسجام در یک متن با استفاده از دستگاه الکترومغزنگاری 32 کاناله، آزمایشی برای بررسی نحوۀ پردازش رابطۀ هم‌مرجعی حین هم‌مرجع شدن عبارت ارجاعی ضمیری با عبارت پیشینه با استفاده از روش پتانسیل رخداد– وابسته (ای‌آرپی) انجام شد. در این تحقیق، متن‌های دوجمله‌ای به زبان فارسی طراحی شدند. برای تحلیل دقت ارجاع ضمیری شخصی "او" در جملۀ دوم هر متن، دو حالت پایه و ابهام در ارجاع بسته به پیشینه‌های بالقوۀ موجود در جملۀ نخست مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج به‌دست آمده از مقایسۀ حالت ابهام نسبت به حالت پایه با توجه به اصل میزان در دسترس بودن پیشینه حاکی از وجود مولفه‌های ای‌آرپی است که برای تحلیل دقت ارجاع میان تمام زبان‌ها مشترک است. در این پژوهش، با استفاده از طراحی آزمونی مطابق با مدل‌های روان‌شناسی زبان، نقش گفتمانی و هزینۀ پردازش حالت ابهام در ارجاع نسبت به حالت پایه با حضور دو مولفۀ  nref و lan مشخص شد. مولفۀ nref نشان‌دهندۀ دشواری در برقراری رابطۀ هم‌مرجعی میان یک عبارت ارجاعی با دو پیشینۀ بالقوه در متن است. دو پیشینۀ بالقوه در جملۀ نخست باید به یک میزان مبهم باشند تا باعث تحریک و ایجاد مولفۀ nref شوند. بررسی افزایش شدت مولفۀ lan که نشان‌دهندۀ افزایش فعالیت حافظۀ کاری است، تحلیل مناسبی برای دقت ارجاع و تعیین میزان سهولت در ایجاد ارجاع ارائه می‌دهد.در مطالعۀ اصل میزان در دسترس بودن پیشینه، با استفاده از دو عنصر مهم نقش گفتمانی و هزینۀ پردازش سازوکارهای عصبی در تحلیل دقت ارجاع مورد مطالعه قرار گرفتند. این دو مولفه بیانگر دشواری در بازنمایی مجدد پیشینۀ صحیح و ایجاد رابطۀ هم‌مرجعی میان ضمیر ارجاعی و دو پیشینۀ موجود در متن است. از آنجایی‌که تشکیل رابطۀ هم‌مرجعی از طریق ضمیر ارجاعی در حالت ابهام در ارجاع نسبت به حالت پایه سخت‌تر است، هزینۀ پردازش آن به خاطر عدم برجستگی پیشینه نیز بیشتر است.

Identification of Neural Mechanisms in Ambiguity Resolotion of Pronominal Anaphor in Persian Language

This article is an EEG/ERP study based on psycholinguistic models of reference resolution to study the discourse comprehension and coherent contexts through coreferencing between an anaphor and its antecedent in the same spoken context. How brain is able to establish reference between an anaphor and potential antecedents in discourse has become of great interest. Based on Informational Load Hypothesis by Almor (1999), an auditory task using participants with no neurological or medical disorder was designed to compare coreference resolution of a referential pronoun and its acceptable antecedent in twosentence discourse context. Based on this theory, and considering the morphosyntactic limitations of Persian language for processing the information comes from the pronominal anaphor, discourse function and processing cost of reference resolution analysis was examined by situations such as ambiguity in referring expressions. Research method in this study is based on psycholinguistic experimental model which indicates the subprocesses of brain functions responding to coreference resolution. The model used in this research represents the balance between discourse function and processing costs of reference resolution between referential coherence and referential ambiguity conditions. The ERP components shown in this project indicate that the processing of anaphor resolution in different situations imposes different processing cost on working memory. The two components Nref and Left Anterior Negativity (LAN) in frontal lobe were elicited during referential ambiguity of the pronominal anaphor (third person) which has no gender feature. Nref is a sustained referential negativity which indicates the ambiguity of the referring anaphor. (LAN) in previous researches has shown the increasing activity of working memory. This result which is incompatible with previous studies, has indicated that lower salience of the antecedent can cause higher processing cost for the working memory in order to establish a crossreference bridge between the new information and the already existing representations of antecedent.