بررسی نحوی معنایی چند حرف اضافۀ سادۀ زبان کردی (گویش سورانی) بر پایۀ نحو ذره‌بنیاد

در نظریۀ نحو ذره بنیاد، گره های پایانی، حاوی مولفه‌های نحوی معنایی و کوچک‌تر از تکواژ هستند. بیشتر تکواژها در چندین گره پایانی پخش می شوند؛ بنابراین، تکواژها در درختچه ها بازتاب می یابند و نه در یک گره پایانی. هر گره پایانی حاوی یک مولفۀ خاص است. این مولفه‌ها در یک سلسله‌مراتب جهانی به نام توالی نقش ها چیده می شوند و از اصلِ یک ویژگیِ واژنحوییک مولّفهیک هسته پیروی می کنند. در این نظریه مانند رویکرد کارتوگرافیک، جهانی بودن ساخت های نحوی و چینش ثابت شاخص هسته متمم پذیرفته می شود. همچنین، واژگان حاوی درختچه هایی است که اطلاعات مفهومی و واجی را در خود دارد. در این راستا، در این نظریه،کوچک‌ترین صورت یک مدخل واژگانی چنین است: اطلاعات واجی، درخت نحوی، اطلاعات مفهومی . به علاوه، بازنمون عملیاتی است که درخت های ساخته شده از رهگذر نحو را با درختچه های ذخیره شده در درون مدخل های واژگانی پیوند می دهد. این نوشتار ساختار نحوی معنایی چند حرف اضافۀ سادۀ زبان کردی (سورانی) را به شیوۀ تحلیلی بر پایۀ نحو ذره بنیاد می کاود. از آنجا که پیچیدگی ساختواژی نشان‌دهندۀ پیچیدگی نحوی است و در شماری از زبان ها رابطۀ بین تکواژها و هسته های نحوی/مولفه‌های معنایی نمایندۀ آنها یک رابطۀ یک به یک است، در ساخت نحوی زیرین همۀ زبان ها باید این رابطه وجود داشته باشد.  بررسی داده های پژوهش حاضر طبق اصل بازتاب بیکر و اصل یکنواختی چامسکی نشان می دهد که اگرچه حروف اضافۀ سادۀ زبان کردی همگی یک تکواژی هستند، همگی، به‌جز  حروف اضافۀ læ (در، مکان نما) که یک مولفه دارد(مکان)، بیش از یک مولفۀ معنایی دارند، یعنی، بین مولفه های معنایی/هسته های نحوی و ساختواژۀ آنها رابطۀ یک به یک وجود ندارد. حرف‌اضافۀ bo: (به، مقصدنما) دو مولفۀ مکان و مقصد، حرف‌اضافۀ l{ (از، مبدانما) سه مولفۀ مکان، مبدا و مقصد، حرف‌اضافۀ  bæræw(به سوی) مولفه‌های مکان، مقصد و اندازه و حرف‌اضافۀ ta (تا) سه مولفۀ مکان، مقصد و بست دارد. حرف‌اضافه wæ/bæ (به، با) در حالت ابزاری دارای مولفه های ابزار، به ای، اضافه، مفعولی و فاعلی و در حالت به ای دربردارندۀ مولفه های به ای، اضافه، مفعولی و فاعلی است. بعلاوه، پژوهش کنونی شیوۀ چینش مولفه‌های این حروف اضافه و دلایل همانندی læ و wæ را نیز به دست می دهد.

SyntacticoSemantic Study of Some Kurdish (Sorani Dialect) True Prepositions Based on Nanosyntax

In Nanosyntax theory, terminal nodes contain syntacticosemantic features which are smaller than morphemes. Most of the morphemes are spread over several terminal nodes. Therefore, morphemes project on subtrees rather than the terminal nodes. Each terminal node comprises one specific feature. The features are arranged in a universal hierarchy namely functional sequence and follow the principle one morphosyntactic propertyone featureone head. In this theory, following cartographic approach, the universality of underlying syntactic structures and the fixed order DeterminerHeadComplement are adopted. Also, the lexicon encompasses subtrees which contain conceptual and phonological information. In this regard, a lexical entry will be minimally of the form: . In addition, Spellout is an operation through which the derived syntactic trees are linked with saved subtrees in the lexical entries in lexicon. This article analytically studies the syntax and semantics of some Kurdish simple prepositions based on nanosyntax. As morphological complexity mirrors the syntactic complexity and in some languages the relationship between the morphemes and the syntactic head/semantic features representing them is one to one, this relationship should be induced in the underlying syntactic structure of all languages. Studying the present research data according to Baker’s mirror principle and Chomsky’s uniformity principle shows that though simple prepositions in Kurdish are monomorphic, all of them, except for the preposition l{ (at) with one feature (Place), include more than one feature, that is, there is no one to one relation between their syntactic head/semantic features and their morphology. The preposition bO:  (to) contains Place and Goal, the preposition l{ (from) contains Place, Goal and Source, the preposition b{r{w (towards) includes Place, Goal and Scale and the preposition  ta (till) is made up of Place, Goal and Bound features. The preposition w{/b{ (by, to) as an instrumental preposition contains instrument, dative, genitive, accusative and nominative features  and when denoting dative, it includes dative, genitive, accusative and nominative features. The present study also presents the feature arrangements of these prepositions and the reasons of syncretism in l{ and w{, as well.