گذری بر نقاب‌های ادونیس

بازگشت به میراث انسانی از مقوله‌های مهم ادبیات معاصر جهان به شمار می‌آید. در این زمینه، نظریه معادل عینیِ تی.اس.الیوت، میان شاعران معاصر جهان، به ویژه شاعران عرب، با استقبال بسیار زیادی روبرو شد. این نظریه با عنوان نقاب به حوزه نقد و شعر عربی راه یافت. نقاب یکی از روش‌های نوین نمادپردازی است که در آن علاوه بر انتقال اندیشه، احساس و تجربه شعریِ شاعر نیز به مخاطب منتقل می‌شود. در نقاب، به دلیل آمیختگی و اتحاد میان صدای شاعر با صدای نقاب، در ذهن مخاطب کشمکشی بر اثر عدم شناسایی صدای شاعر از صدای نقاب به وجود می‌آید. این فرآیند ذهنی منجر به سهیم شدن مخاطب در خلق اثر ادبی می‌شود. در این پژوهش پس از معرفی نقاب به مثابه شگردی از شگردهای بلاغی، به بررسی توصیفی نقاب‌های «اورفیوس، اولیس، حضرت نوح (ع) و مهیار دمشقی» در سروده‌های ادونیس(علی احمد سعید) پرداخته شده است. ادونیس این نقاب‌ها را به ترتیب از اسطوره‌های یونانی، فرهنگ اسلامی و فرهنگ ایرانی اخذ کرده است. هر کدام از این نقاب‌ها بویژه نقاب مهیار دمشقی، بیانگر تجربه خاصی در زندگی ادونیس‌‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد که یکی از شیوه‌های تعامل ادونیس با سنت و میراث انسانی، روی آوردن به شگرد بلاغی نقاب است.