بررسی منصرف و غیر منصرف از دیدگاه شریف جرجانی و رضی استر‏آبادی

شرح میر سید شریف جرجانی بر کافیه ابن حاجب معتبر‏ترین شرح فارسی این کتاب است. جرجانی با اسلوبی فصیح و روان و زبانی استوار و منطقی، اصول علم نحو را بیان کرده است. بحث منصرف و غیر منصرف از مباحث مفصل و پیچیده نحو است و جرجانی ابعاد مختلف این بحث را توضیح داده و آرا نحویان را آورده است. او در سبک و محتوا از رضی استرآبادی بسیار تاثیر پذیرفته است، و از آنجا که از ذهن منطقی و داشته های علمی کافی در علوم عربی بهره مند بوده و استقلال رای داشته و در استفاده از استدلال‏های تمثیلی توانا بوده است، این تاثیر پذیری جنبه ایجابی داشته و بر ارزش علمی و فنی شرح او افزوده است. در این مقاله ضمن بیان آرا جرجانی در بحث منصرف و غیر منصرف، به مقایسه آن با نظرات رضی پرداخته و تصویر روشنی از دیدگاه های هر دو شارح ارایه شده است تا با بررسی تطبیقی این دو شرح فارسی و عربی، علاقه مندان فارسی زبان، با آرا این دو عالم ایرانی در این مبحث و ابعاد مختلف آن آشنا شوند. همچنین جهت قابل فهم کردن مطالب برای عموم مخاطبان متن عربی شرح رضی ترجمه و متن فارسی شرح جرجانی در اغلب موارد نقل به معنا شده است.