همبستگی قرینه ها در فهم معنی از منظر تمّام حسّان نظریه ای جدید یا بازتاب سخن پیشینیان

قرینه های مختلفی در فهم معنای یک جمله، نقش دارند. نحویان نیز به این امر واقف بوده و در تحلیل های خود از قرینه های متفاوتی استفاده کرده اند. پس از آشنایی نحویان با منطق ارسطویی و ورود مسایل فلسفی در نحو، بیشتر توجه آنان به قرینه اعراب معطوف شد و این امر نقش قرینه های دیگر را کم رنگ‌تر کرد تا جایی که علم نحو، علم اعراب نامیده شد. در عصر حاضر دانشمندانی با در نظر گرفتن این مساله، در پی تحلیلی نو و علمی از قرینه های موثّر در فهم معنی بوده اند. تمّام حسّان با ارایه نظریه همبستگی قرینه ها در فهم معنی، خواستار توجّه یکسان به همه قرینه ها شد. وی هشت قرینه لفظی و پنج قرینه معنوی را معرفی می-کند که یکپارچه و منسجم، معنی را به مخاطب منتقل می سازند. این مقاله می کوشد با معرفی این نظریه و تبیین جایگاه آن در جامعه علمی، رویکرد جدیدی در نگاه به متن ارایه دهد، رویکردی که قرینه های مختلف را در فهم معنی موثّر می داند. این نظریه بازتابی از قرینه های مختلف و پراکنده در کتب نحوی به خصوص در دیدگاه های حازم قرطاجنی و عبدالقاهر جرجانی است که تمّام حسّان آنها را پس از دسته بندی، بیان کرده است.