دراسه فی عملیه التداخل بین الادب والسینما روایه «بدایه ونهایه» لنجیب محفوظ نموذجًا

ما هی الروایه الا نفحه من الشعور الانسانی الرهیف، ولمعه من البیان الروحی المشرق، سنتلاقی عندها الاذواق السلیمه وتتعارف علیها المشاعر الکریمه. من ابرز مظاهر تطوّر الکتابه الابداعیه فی العصر الحاضر هو تنوّع اسالیب الکتابه الروائیه، وتداخلها والانواع الفنیه المختلفه والفنون البصریه. انّ تجربه تحویل نصّ الفنّ الروائی الی الفنّ المرئی ای السینما، من التجارب الرائده فیما یتعلّق بالعلاقه الثنائیه بین الادب والفنّ، حیث اقدم بعض السینمائیین الى اقتباس روایات ذات قیمه عالیه فی کتابه السیناریوهات، واستخدام البنیه الروائیه فی الافلام؛ الامر الذی یزید من جمالیّه السینما من جهه، ومن تقدیم الروایه الى المتلقّی المُشاهد للفنون البصریه. وتحقیق هذه التجربه الفنیه لا یتاتی الا وفق مقتضیات فنیه، وهو ما یُعتبر عملاً ابداعیًا رفیعًا. فی هذا البحث تناولنا روایه بدایه ونهایه ل‍نجیب محفوظ وکیفیه تحویلها الى فیلم سینمائی بالعنوان نفسه، للمخرج صلاح ابوسیف من خلال النظره المقارنه الیهما. الروایه التی تتناول احداث متسارعه ومسایره للحیاه الاجتماعیه فی حقبه من تاریخ مصر. کما اننا تطرّقنا الى آلیات تحویل الروایه الی فیلم، من خلال المنهج الوصفی التحلیلی. وقد اظهرت النتائج انّ الروایه درامیه بامتیاز، اذ استند نجیب محفوظ بالتقنیات البصریه فی سردها، وانّ تحویلها الى الفیلم، تمّ وفق آلیات معیّنه من الحذف والاضافه والاختزال، وغیرها، وقصدَ المخرج الباس الفیلم لباس تسلسل الاحداث، مع بعض التغییرات فی تمثیل الاحداث خاصه فی الفصول الاولی لاسباب درامیه بصریه، والاحتفاظ بالتوازی بین الروایه والفیلم فی بعض المشاهد

a study on the process of interaction between literature and cinema, the novel “the beginning and the end” by naguib mahfouz as an example

this beautiful magical world; its language, its personalities, its crises, its context, its events, and the fertile imagination and amazing beauty of its affairs and techniques. one of the most prominent manifestations of the development of creative writing in the present era is the diversity of novel writing styles and their intersection with different artistic genres and visual arts. the experience of transforming the text of fictional art into visual art, i.e. cinema, is one of the pioneering experiences regarding the bilateral relationship between literature and art, as some filmmakers quoted novels of high value in writing screenplays, and used the narrative structure in films. this increases the aesthetics of cinema on the one hand, and also presents the novel to the viewer, the visual arts. achieving this artistic experience can only be achieved according to artistic requirements, which is considered a highly creative work. in this research, we discussed the novel “the beginning and the end” by naguib mahfouz and how to turn it into a movie with the same title, by director salah abu seif, through a comparative view of them. the novel deals with accelerating events that keep pace with social life in an era in egyptian history. we also discussed the mechanisms of transforming a novel into a film, through the descriptive and analytical approach. the results showed that the novel is dramatic par excellence, as naguib mahfouz relied on visual techniques in his novel, and that its conversion into the film was done according to specific mechanisms of deletion, addition, reduction, etc. the director intended to dress the film as a sequence of events, with some changes in the representation of events, especially in the first chapters, for visual dramatic reasons, and to maintain the parallel between the novel and the film in some scenes