شیوه بازنمایی گفتمان مقاومت در سرمقاله‌های عبدالباری عطوان بر اساس مربع ایدئولوژیکی ون‌دایک

تحلیل گفتمان انتقادی (تگفا)، یکی از گرایش‌های نوین مطالعات زبان‌شناختی است که به بررسی زبان با کارکردی اجتماعی پرداخته و بر نحوۀ بازتولید هژمونی اجتماعی و سیاسی در چارچوب متن دلالت می‌کند. سرمقاله‌های عبدالباری عطوان، روزنامه‌نگار معاصر فلسطینی (1950)، یکی از نمودهای گفتمان مقاومت است که به اعتراض و افشاگری‌های وی علیه این رژیم صهیونیستی و جبهۀ استکبار اختصاص یافته و در سطوح مختلف زبانی، سعی در بازنمایی ایدئولوژی‌های ملّت‌های مبارز و مقاومت آنها داشته است. تئون ون دایک (1998) از نظریه‏ پردازان برجستۀ‏ حوزۀ‏ تحلیل گفتمان انتقادی با تاکید بر این نکته که جهان‏ بینی گفته‏ پرداز (ایدئولوژی) قابلیت بازنمایی در زبان را دارد؛ تئوری مربع ایدئولوژیک  را برای تحلیل ابعاد زبانی یک متن در ساخت کلان بیان می‏ کند. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی گفتمان رسانه‌ای عبدالباری عطوان در چارچوب مدل اجتماعی- شناختی ون‌دایک (1943) بپردازد. یافته‌های پژوهش بیانگر آنست گفتمان رسانه‌ای عطوان، کنشی اجتماعی در برابر اوضاع سیاسی- اجتماعی فلسطین اشغالی و مسائل غرب آسیا است. ایدئولوژی مسلط در سرمقاله‌های عطوان، ایدئولوژی مقاومت است که با قرار گرفتن در گفتمان رسانه‌ای تثبیت می‌شود. کارکرد نهایی گزاره‌های کلامی عطوان در جهت تاکید نکات مثبت خودی (جبهۀ مقاومت) در تقابل با نقاط منفی دیگری (جبهۀ استکبار) بوده و این امر بر راهبرد عمومی تولید متد گفتمان شناختی- اجتماعی ون‌دایک منطبق شده است؛ از این‌رو رویکرد گفتمان‌کاویِ انتقادی خاص‌ترین ابزار زبانی برای بررسی گفتمان مقاومت است

the way of representing the discourse of resistance in the editorials of abdulbari atvan based on van dyck’s ideological square

critical discourse analysis (cda) is one of the new trends in linguistic studies that examines language with a social function and implies the reproduction of social and political hegemony in the context of the text. the editorials of abdulbari atwan, a contemporary palestinian journalist (1950), are one of the manifestations of the resistance discourse, which is dedicated to his protest and revelations against the zionist regime and the arrogance front, and he tried to represent the ideologies of the fighting nations and their resistance at different linguistic levels. theon van dijk (1998), one of the prominent theorists in the field of critical discourse analysis, emphasized that the speaker’s worldview (ideology) can be represented in language; it expresses the theory of ideological square to analyze the linguistic dimensions of a text in macro construction.the current research aims to investigate the media discourse of abdul bari atwan in the framework of van dyke’s socio-cognitive model (1943) with descriptive-analytical method. the findings of the research show that atwan’s media discourse is a social action against the political-social situation of occupied palestine and west asian issues. the dominant ideology in atvan’s editorials is the ideology of resistance, which is established by being included in the media discourse. the final function of atvan’s verbal statements is to emphasize the positive points of the self (front of resistance) in opposition to other negative points (front of arrogance) and this is in line with the general strategy of producing van dyck’s social-cognitive discourse method; therefore, the approach of critical discourse analysis is the most specific linguistic tool to investigate the discourse of resistance