واکاوی جامعه شناختی رمان «اولاد الغیتو اسمی آدم» از الیاس خوری بر پایه نظریۀ لوسین گلدمن

نقد جامعه‌شناختی رمان، یکی از انواع پرکاربرد نقد ادبیات داستانی است که بر اساس پیوند میان ساختار اجتماعی و ساختار ادبی، خوانشی جامعه‌شناختی از متن ادبی ارائه می‌دهد. در این روش وضعیت طبقات مختلف جامعه، رفتارها و کنش‌های مختلف ساختارهای اجتماعی در دورۀ معینی از تاریخ، مورد واکاوی قرار می‌گیرد و چگونگی بازنمایی هنرمندانۀ جامعه در جهان تخیلی اثر ادبی، نقد و تحلیل می‌شود. الیاس خوری در رمان اولاد الغیتو اسمی آدم تحت‌تاثیر ساختارهای اجتماعی که در آن زندگی کرده است، دست به آفرینش اثر ادبی زده‌ است که ضمن نشان دادن نگرش و چالش‌های مهاجر در کشور مهاجرپذیر، با نگاه واقع‌گرایانه اجتماعی به موضوع فلسطین و مقاومت پرداخته است. با توجه به مطرح‌شدن ادبیات مقاومت و مسئلۀ مهاجرت در این رمان، انجام پژوهشی جامعه‌شناختی در راستای روشن ساختن پیوندهای متن ادبی و جامعه ضروری به نظر می‌رسد. پژوهش حاضر به روش توصیفی–تحلیلی، بر بنیان نظریۀ ساخت‌گرایی گلدمن به بررسی این رمان پرداخته است. این جستار با هدف بررسی بسترهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی با نگرشی انتقادی در پی تبیین لایه‌های درونی رمان از دیدگاه نقد جامعه‌شناختی گلدمن است که در دو مرحلۀ دریافت و تشریح، رهیافت این پژوهش نشان می‌دهد: اجزای رمان اولاد الغیتو دارای پیوند نظام‌مند در سه بخش است که کلیت رمان با پرداختن به بسترهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی به بیان علت و شرایط مهاجرت راوی می‌پردازد. در مرحله دریافت با اشاره به واقعیت‌های تاریخی در قالب شخصیت‌های فرعی تماتیک و نمادگونه و متمرکز بر مکان قهرمان به مسئلۀ فلسطین و سکوت جهان در برابر آن پرداخته است، ضمن آنکه راویان (الیاس خوری، آدم دنون، مراد) به‌عنوان قهرمان مسئله‌دار که با انتقاد از جامعه فاقد ارزش‌های راستین به حاشیه رانده شده است سعی در تغییر سطح آگاهی فعلی به ممکن را دارند. در سطح تشریح، نویسنده به ترسیم حوادث تاریخی با رمز سکوت پرداخته است و با گزینش قالب مهاجر آواره و با هدف ایجاد آگاهی، ساختارهای معنادار را ارائه نموده است و جهان‌بینی حاکم بر اثر بازتاب طبقۀ آوارگان فلسطینی و بیان نگرش انتقادی نویسنده به سکوت جهان دربارۀ این فاجعۀ انسانی است.

sociological analysis of the novel awlad al-ghetto- esmi adam by elias khoury based on lucien goldmann’s theory

sociological criticism of the novel is one of the widely used types of literary criticism, which provides a sociological reading of the literary text based on the relationship between the social structure and the literary structure. in this method, the status of different classes of society, behaviors, and actions of different social structures in a certain period of history are analyzed, and how the artistic representation of the society in the imaginary world of the literary work is criticized and analyzed. elias khoury has created a literary work in the novel awlad al-ghetto- esmi adam, under the influence of the social structures in which he lived, which, while showing the attitude and challenges of immigrants in a country that accepts immigrants, has dealt with the issue of palestine and resistance with a social realistic view. considering the introduction of resistance literature and the issue of migration in this novel, it seems necessary to conduct sociological research to clarify the links between the literary text and society. the present research has investigated this novel using the descriptive-analytical method, based on goldmann’s constructivism theory. this essay aims to examine the historical, social, and political contexts with a critical attitude to explain the inner layers of the novel from the point of view of goldman’s sociological critique, which shows the approach of this research in two stages of understanding and explaining. the components of the novel awlad al-ghetto have a systematic connection in three parts, the whole novel deals with the historical, social and political contexts and explains the reasons and conditions of the narrator’s migration, in the stage of reception, by referring to historical facts in the form of thematic and symbolic sub-characters and focusing on the hero’s place, he addressed the issue of palestine and the world’s silence against it, while the narrators (elias khoury, adam danun, murad) as problematic heroes who criticize it has been marginalized from the society that lacks true values, they are trying to change the current level of awareness to the possible and at the level of explanation, the author has drawn the historical incidents of silence and presented meaningful structures by choosing the format of the displaced immigrant and with the aim of raising awareness and the ruling worldview is the result of the reflection of the palestinian refugee class and the author’s critical attitude towards the world’s silence about this human tragedy