نقدتخیلی معلقه طرفه بن العبد براساس نظریۀ گاستون باشلار

نقد تخیّلی شیوه‌ای نوین و متفاوت در نقدادبی محسوب می‌شود که از قابلیّت بالایی در تشخیص جوهرۀ تخیل شعراء  و نویسندگان برخوردار است و گاستون باشلار فیزیکدان و فیلسوف فرانسوی آن را پایه‌گذاری کرده‌ است. در این نظریه، درک بشر از جهان پدیدار با چهار مادۀ اصلی آفرینش یعنی آب، آتش، هوا و خاک پیوند برقرار می‌کند. از نظر باشلار هر شاعر اصیل یا هنرمند بزرگ با عنصری از عناصر چهارگانه ارتباط نزدیک‌تری دارد و آن عنصر را در آثار خود به شکل عنصر غالب آشکار می‌سازد. پدیدار شدن این عنصر در فرآیندی رخ می‌دهد که با روان شاعر مرتبط است به طوری که مطالعۀ این تصاویر، علاوه بر تولید زیبایی، می‌ تواند برای آنچه بر روان شاعر گذشته، تبیین قابل قبولی ارائه دهد. از آنجا که پدیدارشناسی تخیل، تصاویر دوگانه را هدف قرار می‌دهد و آنها را با مفاهیم روان شناسی واکاوی می‌کند، این جستار تصاویر مادی مربوط به طرفه را واجد این ویژگی تشخیص داده و با رویکرد پدیدارشناسی و به روش تحلیل محتوا، به تبیین شرایط پدیدارشدن این تصاویر و تاثیر آنها در روان شاعر پرداخته ‌است. نتایج نشان داده‌‌ که توجه به دوگانۀ مرگ و زندگی در اندیشۀ طرفه، ایماژ‌های خاک‌گون و آب‌گون را در اشعار او برجسته ساخته به طوری که تخیل شاعر را ابتدا به عنصر خاک رسانده و سپس با اضافه کردن عنصر آب، او را به سمت اصلی‌ترین دغدغه‌اش یعنی مرگ سوق داده ‌است. بنابراین پدیدارشناسی ‌تخیل، با ایجاد نوعی عملیات تصعید و والایش در روان طرفه در قالب مکان‌نگاری، تبدیل تصاویر و تغییر اندازه‌های آنها، در نهایت به تسکین شاعر انجامیده ‌است

the fictocriticism of mu’allaqā (the suspended ode) (ṭarafah ibn al-‘abd) according to the theory of gaston bachelard

fictocriticism is an innovative branch in literary criticism, theorerically propounded by the french physicist and philosopher gaston bachelard. this framework creates a link between human understanding of the phenomenal world and the four main substances in creation, i.e. water, fire, air and soil. according to bachelar, each original or outstanding has an intimate relationship with these substances, which is manfested in his/her artistic products. the appearance of this element is associated with a poet’s psyche which is indicatve of what has happened to him/her, apart from its aesthetic features. the phenomenology of imagination targets dual images and analyzes them with psychological concepts. this study draws on this framework in order to examine the duality of images in tarafa’s poetry and their influence on the poet’s psyche. the study finds that the prominet duality of life and death in tarafa’s poetry, he creates images inspired by water and soil. the poet first uses the image of earth and then imbues it with images of soil to address the concept of death as his main concern. accordingly, the phenomenology of imagination by creating sublimation and exaltation in tarafa’s psyche in forms of topography and shift of images (their size) serves to soothe the poet’s psyche.