نگاه رمانتیک در تصویر‌پردازی کلاسیک؛ پژوهشی در غزل‌های ابن زیدون

مکتب رمانتیسم از معروف‌ترین مکاتب ادبی معاصر است که بر آثار شاعران و نویسندگان کشورهای مختلف جهان تاثیر فراوانی داشته است. بارزترین ویژگی‌های این مکتب ادبی عبارت‌اند از: تعبیر صادقانه از عواطف شخصی و احساساتی که در ضمیر انسان خطور می‌کند؛ ذاتی‌بودن یا فردگرایی؛ همدلی و یگانگی با طبیعت؛ توجه فراوان به مناظر، به‌خصوص مناظر بکر و وحشی؛ پایبندی به خیال و تصورات؛ تعبیر با استفاده از رمزهای جدید و الهام‌بخش؛ رهایی از وزن و قافیه در حد متعادل؛ بازگشت به آغاز و دوران کودکی؛ حسرت بر ایام گذشته؛ رویا، عشق، نومیدی، مرگ‌اندیشی و... . این مکتب هرچند نوظهور است؛ اما به نظر می‌رسد بتوان مضامین مورد تاکید آن را در شعر دوره‌های ادبی پیش از آن نیز یافت. نویسنده در این مقاله قصد دارد با بررسی غزل‌های ابن زیدون که از برجسته‌ترین شاعران اندلس است، به این پرسش‌ها پاسخ گوید: کدام‌یک از مضامینی که امروزه مضامین رمانتیک خوانده می‌شوند، در غزل‌های ابن زیدون وجود دارد؟  تصویرهایی که شاعر برای بیان این مضامین ابداع کرده است، تا چه میزان به ویژگی‌های تصویر‌پردازی‌های مکتب رمانتیسم نزدیک است؟ روش نویسنده برای پاسخ به این پرسش‌ها، روش توصیفیتحلیلی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که هرچند مکتب رمانتیسم، مکتبی جدید است؛ اما این مضامین را می‌توان از مصادیق مضامین رمانتیک در شعر ابن زیدون دانست: اندوه فردی ناشی از عشق بدفرجام به ولادۀ دختر مستکفی که علاوه بر رسیدن به هجران، سبب به زندان افتادن وی شد؛ اشتیاق به وطن که گاه در اشعار، آمیخته به یاد محبوب و گاه در اشعار مستقلِ نمودار شده است؛ بازگشت به دوران گذشته، به‌خصوص دورانی که خوشی‌های شاعر در آن رقم خورده است. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که تصویر‌پردازی‌های شاعر، به‌ویژه توصیف‌های او، در محور عمودی شعر از انسجام کمی برخوردار است؛ اما وی در بسیاری موارد، برای بیان اغراض و احساسات درونی خویش، زبان استعاری را که از ویژگی‌های شعر رمانتیک است، برگزیده است.

The Romantic Insight in the Classical Images, a Research about Ibn Zaydun’s Sonnets

Romanticism is one of the most famous contemporary literary schools that has had a great impact on the works of poets and writers from different countries of the world. The most prominent features of this literary school are: honest interpretation of personal emotions and feelings that come to the human conscience; being intrinsic or individualism; empathy and unity with nature; paying close attention to landscapes, especially pristine and wild landscapes; adherence to imagination; interpretation using new and inspiring codes; getting rid of poem meter and rhyme in moderation; back to the beginning and childhood; regretting of the past; dreams, love, despair, thinking about death and... . Although it has emerged recently, it seems that the themes it emphasizes can also be found in poetry from earlier literary periods. The author intends to answer these questions by examining Ibn Zaydoun’s sonnets, one of the most prominent poets of Andalusia. Which of the themes that are called romantic themes today exists in the poems of Ibn Zaydun? How close are the images that the poet has created to express these themes to the specifications of the illustrations of the school of Romanticism? The author’s method for answering these questions is descriptiveanalytical. The results show that although the school of Romanticism is a new school, the following themes can be considered as examples of romantic themes in Ibn Zaydun’s sonnets: the individual grief caused by an unexpected love for Valladeh the daughter of Mostakfi that not only led to separation but also to his imprisonment. The longing for home that has been sometimes appeared in poems combined with beloved’s memories and sometimes in independent poetry. A return to the past, especially to a period in which the poet’s bliss has flourished. The study also shows that the poet’s portrayals, especially his descriptions, lack consistency in the vertical axis of poetry, but in many cases he has chosen the metaphorical language that is a characteristic of romantic poetry to express his inner feelings.