نشانه‌شناسی الفاظ حاوی مفهوم وطن در اشعار سلیمان العیسی بر اساس دیدگاه چارلز پیرس

نشانه‌شناسی ادبی از شیوه‌های نقد جدید ادبی است که به بررسی نقش نشانه‌های زبانی در خلق مضمون‌های شعری می‌پردازد و با کاوش در لایه‌های ثانویۀ متن، کنش‌های درونی آن را کشف و مدلول و مقصود اصلی شاعر را بازنمایی می‌کند. پیرس یکی از مشهورترین نظریه‌پردازان نشانه‌شناسی است که با ارائۀ الگوی سه‌وجهی برای نشانه، تحول عظیمی در این علم پدید آورد و زمینه را برای نقد ساختار دلالتی آثار ادیی فراهم آورد. مفهوم نشانه در این الگو از ارتباط، میان سه جزء آن، یعنی بازنمون، تفسیر و موضوع پدید می‌آید. نشانه‌ها در نظریۀ پیرس  از زنجیره‌ای از دال‌ها و مدلول‌ها تشکیل می‌شوند که نوعی رابطۀ علی و معلولی بر آنها حاکم است. شعر جدید از لحاظ ساختار و محتوا با شعر قدیم کاملاً تفاوت دارد و شاعر به جای بیان صریح مضمون‌های شعری‌اش از زبان مجازی و نشانه‌های زبانی کمک می‌گیرد و به شکلی غیر مستقیم اغراض شعری‌اش را بیان می‌کند. سلیمان العیسی، شاعر مشهور سوری، یکی از شاعران نوگرایی است که به‌خاطر گرایش متعهدانه اش به ادبیات و تفکرات ملی‌گرایی، میهن‌پرستی و وطن‌گرایی مهم‌ترین و پربسامدترین مضمون شعرش است. با توجه به اینکه سلیمان العیسی نیز برای بیان پیام‌های ادبی خود از زبانی پوشیده و غیر مستقیم  و از نشانه‌های زبانی بهره می‌برد،  پژوهش حاضر می‌کوشد بر اساس نظریۀ چالز پیرس به تحلیل نشانه‌های مربوط به مفهوم وطن پردازد و نقش رمزگان‌ها را در ساخت نشانه‌ها نقد کند. از نتایج این پژوهش می‌توان اشاره کرد به اینکه نشانه‌های وطن‌دوستی در اشعار سلیمان العیسی در قالب ساختار رمزگان‌های خالق اثر، زیبایی‌شناسی، مکانی، زمانی و بینامتنی تولید شده‌اند. وی  از طریق چینش صحیح دلالت‌های صریح در کنار هم و در درون بافت متن، دلالت‌های ضمنی مفهوم وطن را با زبانی خیال‌انگیز بیان داشته و با این کار ذهن خواننده و مخاطب خود را از سطح ظاهری کلام به عمیق‌ترین لایه‌های متن هدایت کرده و اغراض ثانویۀ نهفته در ورای واژگان و عبارت‌های شعرش را بازگو ساخته است.

Semiotics of Words Denoting the Concept of Homeland in the Poems of Suleiman alIsa According to Pierce’s View

Literary semiotics is a new method of literary criticism that examines the role of linguistic signs in the creation of poetic themes and manifests its internal actions by exploring the secondary layers of the text and represents the main meaning and purpose of the poet. Pierce is one of the most famous semiotic theorists who, by presenting a threedimensional model for the sign, created a great change in this science and provided the ground for criticizing the semantic structure of literary works. The concept of sign in this model arises from the relationship between its three components, namely representation, interpretation and subject. Signs in Pierce’s theory consist of a chain of causes and effects that are governed by a kind of cause and effect relationship. The new poetry is completely different from the old one in terms of structure and content, and instead of explicitly expressing the themes of his poetry, the poet uses virtual language and linguistic symbols and indirectly expresses the purposes of his poetry. Suleiman AlIssi is a famous Syrian poet and one of the poets of modernity whose most important and frequent subject of his poetry is patriotism due to his committed tendency towards the literature and thoughts of nationalism. Considering that Suleiman AlIssi also uses covert and indirect language to express his literary messages and uses language signs, the present study based on Pierce’s theory tries to analyze the signs related to the concept of homeland and to critique the role of secrets in the construction of signs. The concept of homeland in AlIssi’s poetry is not limited to his country, Syria, but includes the entire Arab world. From the results of the research, it can be pointed out that the signs of patriotism in the poems of Suleiman AlIssi have been produced in the form of cryptographic structures of the creator of the work, aesthetics, space, time and intertextuality. Through the correct aArrangement of explicit meanings together and within the context of the text, he expresses the implicit meanings of the concept of homeland in imaginative language, thereby guiding the reader’s mind from the surface of speech to the deepest layers of the text and by this, he has recited the secondary intentions behind words and the phrases of his poetry. Therefore, in this way, it gives sensory and tangible effects to abstract concepts. Hence, AlIssi can be considered one of the best poets in the Arab world in using abstract concepts in an eloquent, effective and at the same time believable format that can impress any reader. He develops readers’ minds to feel the poetry more easily and sympathize with it.