بوطیقای روایت در چکامه «سمفونی کولی» اثر عبدالوهاب بیاتی

به کارگیری تمهیدات داستانی در شعر، غالباً در راستای تقویت سطحِ شکلی و فرم اشعار و با هدف انتقال لایه های ژرف دلالت های معنایی از طریق عادت زدایی در نگاه و ذهن خواننده صورت می گیرد. این ترفند، از مهمترین مولفه های عینی در اندام وارگی متن و ساختمان سروده های عبدالوهاب بیاتی، شاعر پرآوازه معاصر عربی است. بهره گیری از شگردهای روایت و به کار بستن خلاقانه تمهیدات داستان پردازی، ساختاری مبتکرانه و پیچیدگی ابهام آفرینی را به بافت روایی و ساخت زبانی چکامه «سمفونی کولی» اثر عبدالوهاب بیاتی بخشیده که پتانسیل تفسیر و تاویل پذیری شعر را افزون تر کرده است. ترکیب بندی روایت سمفونی کولی در دو بخش طراحی و مهندسی شده، به گونه ای که بخش دوم، چرایی رخدادها و ابهامات بخش نخست را پاسخگو و روشنگر است. این پژوهش کوششی در بررسی و بازشناسی عناصر روایت، در بافتار داستانیِ چکامه سمفونی کولی، به هدف دستیابی به زیباشناختی عناصر روایی شعر و چگونگی استفاده شاعر از ابزارها و فضاهای تکنیکی و هنری روایت در این سروده است. نتایج برآمده از پژوهش حاضر نشان می دهد که هرچند تمام سازه های بوطیقای روایت با چکامه سمفونی کولی هم پوشانی ندارد، روایت مندی این سروده، به شکلی درست، کارآمد و بسیار هنرمندانه صورت پذیرفته است. بیاتی در سمفونی کولی، به کمک عناصرِ زیبایی سازِ بوطیقای روایت مانند پیرنگ، شخصیت، صحنه پردازی، گفتگو، زاویه دید و درون مایه کوشیده است با درهم آمیختن عین و ذهن و گذشته و حال در سطحی گسترده، از تصویر سرگردان و آشنای کولی، سمبلی غریب برای بازنمودِ سیمای انسان رنج دیده در درازنای تاریخ و بازخوانی هویت گم گشته او بسازد و پیام حضوری باژگونه را در پهنه حیات برای انسانیت آواز دهد. بیاتی با فراخوانی اسطوره ها و کهن الگوها و به یاری شخصیت های سمبلیک موجود در شعرش (کولی، باکره و کف بین)، به روایت خود کیفیت رازآلودتر و شمول پذیرتر می بخشد و اندوه کولی را به اندوه همگانی تعمیم می دهد.

The Poetics of Narrative in Abd alWahhab alBayati’s “Symphony of the Gypsy”

Narratives are widely employed in poetry in order to improve the formal structure and to convey deep layers of semantic connotations through defamiliarization in the reader’s mind. This scheme is one of the most prominent components in the integration and structure of Abd alWahhab alBayati’s poetry, the wellknown contemporary Arab poet. Engaging narrative techniques and the creative use of storytelling has bestowed an ingenious composition and an ambiguous complexity to the narration and verbal construction of his work “Symphony of the Gypsy,” and this makes the poem potentially more interpretable and more decipherable. The narration of the poem is composed of two parts, of which the latter shines light on the questions and ambiguities aroused in the former. This study is aimed at reviewing the elements of narration in “Symphony of the Gypsy” in order to analyze the aesthetics of storytelling and the poet’s use of artistic devices in the poem. The results show that although the elements of narrative in “Symphony of the Gypsy” are not completely in line with the poetics of narration, the narrative of this poem has been constructed artistically. In “Symphony of the Gypsy,” Bayati has sought to depict the familiar wandering of a gypsy as a symbolic representation of pains of the mankind throughout the history. He does so by means of aesthetics of narrative poetry such as the plot, characters, visualizations, dialogues, perspective and the theme, through entangling the abstract and the concrete, through intertwining the past and the present. Summoning legends and archetypes, with the symbolic characters in his poem assisting him (including the gypsy, the virgin and the foreteller), AlBayati further mystifies and universalizes his narration, generalizing the gypsy’s sorrow to the collective grief.