تحلیل گفتمان انتقادی بازنمایی ایران در روزنامه الشرق الاوسط با تکیه بر الگوی ون لیوون

پژوهش حاضر تلاش دارد با تکیه بر اصول جامعه‌شناختی معناییِ گفتمان، محتوای رسانه‌ای عربی را مورد تحلیل قرار دهد. اهمیت این کار در تبیین و آشکارسازی تکنیک‌هایی است که خبرنگاران با استفاده از آنها جنگ رسانه‌ای را علیه گفتمان مخالف با استفاده از ترفندهای معنایی و مطبوعاتی به انجام می‌رسانند. از آنجا که ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای در خاورمیانه مطرح است، روزنامه الشرق الاوسط از کشوری با گفتمان مخالف یعنی عربستان سعودی انتخاب شد تا بتوان شکل‌های مختلف کاربرد ایدئولوژی را در زبان مطبوعاتی نشان داد. بدین منظور از الگوی تحلیل گفتمان انتقادی «تئو ون لیوون» که نمودهای متنی بازنمایی را در متون سیاسی به بحث می‌گذارد، استفاده و متون انتخابی از نظر کیفی مورد بررسی قرار گرفت. در دو شاخه اصلی این الگو یعنی ارجاع‌دهی و واگذاری نقش، مولفه‌های متعدد، دخالت ایدئولوژیک نویسندگان روزنامه الشرق‌ الاوسط در ساخت‌های گفتمانی متن را به صراحت نشان می‌دهد. در این روزنامه، ایران به عنوان کنشگر فعال با عملکرد منفی با استراتژی‌های مختلف متنی و زبان‌شناختی مانند ارزش‌دهی منفی، هویت‌دهی، طبقه‌بندی، تفکیک، پیوند، تقابل و... بازنمایی شده است. استراتژی کلان متن که ساخت‌های گفتمانی بر اساس آن شکل گرفته‌اند، ترسیم نقش منفی و مداخله‌گر برای ایران به عنوان کنشگر تاثیرگذاری است که در تقابل با کنشگری مثبت عربستان قرار دارد. در موارد متعدد که بازنمایی‌های منفی علیه ایران انجام شده، نویسندگان به همان اندازه و بلکه بیشتر بازنمایی مثبت از عربستان انجام داده‌اند.

Critical Discourse Analysis of Representation of Iran in Asharq AlAwsat Based on Van Leeuwen’s Theories

The present article seeks to analyze the contents of an Arabic newspaper based on the linguistic principles of text and discourse. The importance and necessity of this work is that it explains and reveals the linguistic techniques that journalists use to engage in media warfare against a country. Since Iran is a regional power in the Middle East, the newspaper Asharq AlAwsat was selected from a country with an opposing discourse, namely Saudi Arabia, to show the various forms of use of ideology in the press. Asharq AlAwsat has the important feature (important to this study) of writing ideological news against Iran. So the texts studied in this article are deliberately selected from a newspaper whose hostility to Iran is clear, despite claims of neutrality. The reason for this choice is to be able to perform a precise analysis of a discourse against Iran. The purpose of the article is to analyze the semantic discourse constructs of Asharq AlAwsat with the aim of explaining the representational patterns in it. To do so, the critical discourse analysis model of Theo Van Leeuwen is used, which discusses representation in political texts, and the selected texts are examined qualitatively. According to Van Leeuwen’s theories — according to, for instance, what he calls role allocation — several factors show the ideological interferences of the authors with the discourse structures of the text. In many case, this newspaper, through various textual and linguistic strategies such as identification and classification, represents Iran as an influential actor with negative performance. In all such cases, on the contrary, the authors have represented Saudi Arabia positively. Thus, the article argues that the primary strategy of the text on which its structural discourses are based is to portray the negative and interfering role of Iran in opposition to the positive activism of Saudi Arabia.