بررسی مفهوم فناپذیری دنیا در شعر حضرت علی(ع) براساس الگوی بدن مندی شناخت در نظریه معناشناسی شناختی

معناشناسی شناختی به رابطه میان تجربه، شناخت تجسّم یافته و معنا پرداخته و کارکرد تجربه های دریافتی انسان از جهان خارج و محیط اطراف را در فرآیند معناسازی مورد بررسی قرار می دهد. یکی از مبانی مهم در معناشناسی شناختی، الگوی بدن مندی شناخت است که به موجب آن، تجربه های دریافتی بدن انسان به شکل گیری مفاهیمی شناختی در ذهن و جسمیّت یافتگیِ معانیِ شکل گرفته در آن منجر می شود. یکی از مفاهیم پربسامد در شعر حضرت علی(ع)، مفهوم فنای دنیوی است؛ بدین معنا که دنیا محل قرار نیست، بلکه محل گذر است. بر این اساس، امیرمومنان با کاربست طرح واره های تصویری حرکتی و الگوهای دوگانه آن (خطی – چرخشی) رابطه متناظری میان مفهوم انتزاعی فنای دنیوی و طرح واره های یادشده برقرار کرده است. این مهم با طرح انگاره های متعدد در قالب گزاره هایی تشبیهی، استعاری و کنایی در بافت معنایی شعر ایشان، نمود یافته است. این پژوهش سعی دارد تا با کاربست الگوی بدن مندی شناخت، نقش طرح واره های حرکتیِ به کار رفته در شعر آن حضرت را در انتقال مفهوم فنای دنیوی بررسی نماید. حاصل این پژوهش این است که کاربست طرح واره های تصویری حرکتی در شعر امیرالمومنین از یک سو به جسمیّت یافتگی و عینیّت‌بخشی مفهوم انتزاعی فناپذیری انجامیده و از سوی دیگر به تثبیت آن در ذهن مخاطب کمک کرده است.