تحلیل زیباشناختی وصف طاق بستان در شعر ناصح الدّین الارّجانی

قاضی ناصح الدین ارّجانی (460 – 544) از مفاخر استان خوزستان و از برترین شاعران عربی سرای ایرانی در دوره سلجوقیان است که علاوه بر تصدی منصب قضا در شهرهای خوزستان و فارس، شاعری پرآوازه و شیرین‌سخن بود. بیشتر تذکره نویسان او را عربی الاصل و از احفاد انصار دانسته اند. صاحب نظران و ناقدان قدیم همواره به او عنایت داشته و شعرش را ستوده اند. وی از پیشکسوتان دانش بلاغت بوده و اشعار او محل استناد کتب بلاغت قرار گرفته است؛ امّا متاسفانه با وجود مقام والایش در علم بلاغت و استعداد هنری اش در شعر و ادبیات عربی، کمتر در محافل علمی و ادبی ایران شناخته شده است. در برخی مدایح و وصف های این شاعر، احیاناً بحران روحی عمیقی نسبت به فروپاشی تمدن عربی اسلامی و چالش ارزش های سیاسی، اجتماعی واقتصادی آن قابل ملاحظه است. همو، در گذری که به منطقه قرمیسین (کرمانشاه کنونی) داشته، با نگاهی تامّلی و حکمت آمیز، در قصیده ا ی 65 بیتی به توصیف منطقه باستانی و آرکائیک طاق بستان، نگاره ها و سنگ نوشته های آن پرداخته است که می‌توان این قصیده بائیه را، نخستین و برترین چکامه‌ای دانست که در توصیف ایوان طاق بستان و عظمت و فضیلت شهریاران ساسانی به زبان عربی سروده شده است. هدف این مقاله، نگرشی تحلیلی و زیباشناختی به قصیده ناصح الدین ارّجانی در توصیف ایوان طاق بستان، است.