مارکی دو ساد، زخمی بر چهره‌ی روشنگری

در میان نویسندگان و فیلسوفان عصر روشنگری همچون مونتسکیو، دیدرو، ولتر و روسو می‌توان به نویسنده‌ای اشاره کرد که در آثارش به وجوه دیگری از آرایِ این فیلسوفان پرداخته است: مارکی دوساد. اما روشنگری با ساد برخوردی متفاوت داشت: او را موجودی خطرناک برای بشریت و آثارش را مخل نظم عمومی محسوب میکرد. با این همه، می‌توان ادعا کرد که مضمون اصلی آثار وی برداشتی افراطی از همان مفاهیم اصلی عصر روشنگری همچون آزادی، سلطه بر طبیعت، خودآیینی، اخلاق و نقد کلیسا بود. این مقاله قصد دارد تا نشان دهد که آثار ساد برآمده از همان عقلانیتی است که روشنگران در پی بنیاد نهادن آن بر تمامی ارکانِ ساختار اجتماعی و سیاسی بودند. ساد، با نشان دادنِ مطلق‌شدگیِ سلطه‌ی عقل مدرن،تصویری از انسانِ عصر روشنگری را ترسیم کرد و به همین دلیل امروزه با بازخوانی آثارش می‌توان او را در زمره‌ی اولین منتقدان حقیقی روشنگری قرار داد. کسی که با دفاع از مضامین آرمانی روشنگری برای بشریت، با پیشروی به سرحدات آن، زوالِ تدریجی آن را در آثارش پیش‌بینی کرد.

Marquis de Sade: scar over the face of enlightenment

Among philosophers such as Montesquieu, Diderot, Voltaire and Rousseau who were known as Lumières, there was another writer who focused on a different aspect of philosophical debates of enlightenment: Marquis de Sade. The Enlightenment, however, treated him differently in his lifetime regarding him as an enemy of the people, considering his work as a threat to common order of society. This article attempts to show that the Sade's works are extracted from the very rationality that the Lumières wanted to establish at all levels of social and political structure. Sade rather wanted to highlight the absolutism inherent in the authority of modern reason by drawing on the image of enlightened man. A rereading of Sade’s ideas proves him to be the one who foretold the imperceptible decadence of enlightenment and its souvenirs for humanity by defending the ideal resorts of enlightenment for humanity and at the same time trespassing its borderlines.