بررسی لزوم برگردان دوباره دیوان حافظ به زبان آلمانی

شاید بتوان حافظ را شناخته‌ترین ‌سراینده ایرانی در فرهنگ آلمانی دانست. با بودن برگردان‌های گوناگون و بسیار از دیوان او به زبان آلمانی، از جمله ترجمه‌های روکرت (کرینبورگ 1929)، پورگشتال، روزنتسوایگ، ول‌لبن و دیگران، هنوز این پرسش بجاست که آیا برگردان دوباره آن بایسته است. تنگناهای آیینی و و واهمه از فرمانروایی خونریز، هنرمند را در چنبره خود گرفتار کرده بود و او را پروانه بالندگی در ‌موسیقی و هنرهای تجسمی یا نمایشی نمی‌داد، از این رو هنرمند هرچه ‌را داشت در قالب کلام می‌ریخت؛ این‌همه رازآلودگی در شعر حافظ از این روی است. شعر حافظ هزارتویی را می‌ماند که درآمدن از آن را «تعبیه هزار شعبده» می‌باید. آشنایی با زبان گرچه مهمترین پایه برای ترجمه هر متنی است، اما بسنده برای برپا کردن بنای ترجمه نیست. جستار پیش‌ رو در پی آن است که از سویی با سنجش برگردان‌هایی از دیوان او راهی برای ترجمه شعر حافظ بیابد، ترجمه‌ای که هم عناصر شعری و زیبایی‌شناختی را به ‌دیده بگیرد و هم گفته شاعر را تا آنجا که شدنی ‌است بی‌کم‌وکاست فراروی خواننده آلمانی بگذارد و از دیگرسو انگیزه دوم از پیش‌کشیدن این گفتار، نشان‌ دادن لزوم برگردان دوباره دیوان است.