زن افغان در آیینه ادبیات، خوانش نقد جغرافیایی در هزار خورشید تابان و مدرسه‌ی زیبایی کابل

زنان افغانی در دوره‌های مختلف شرایط متفاوتی را تجربه کرده‌ وطی دو مرحله حکومت طالبان بر افغانستان، فعالیت و حضور آنان در جامعه به شدت سرکوب شده است. محرومیت از تحصیل، کار و فعالیت اجتماعی، اسارت در خانه، ازدواج‌های اجباری، خشونت در مقابل عدم تمکین وغیره از جمله مشکلاتی است که زنان افغانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. به همین دلیل نویسندگان و مدافعین حقوق زنان، با نوشتن رمان‌ها و مقالات، فضای مرد‌سالارانه افغانستان را به تصویر کشیده و با نقل روایت‌های واقعی به دفاع از زنان این سرزمین می‌پردازند. خالد حسینی نویسنده افغان-آمریکایی با رمان معروف خود به نام هزار خورشید تابان سعی در بازنمایی سرگذشت این زنان و فضای مردسالارانه در کشور افغانستان دارد. دبورا رودریگز به‌عنوان یک آرایشگر آمریکایی با نوشتن کتاب مدرسه‌ی زیبایی کابل به شرح خاطرات اقامت خود در افغانستان پرداخته است و روایت نقش زنان این سرزمین و رنج و مشقت‌هایشان را در آیینه‌ی ادبیات به منصه‌ی ظهور می‌رساند. در این میان  نقش مکان و فضا در  ایجاد  این دو اثر ادبی با بهره گیری از  نقد جغرافیایی  بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش، با بررسی تصویر «خود» و «دیگری»  در دو اثر و نمودهای آن در فضای کشور افغانستان سعی دارد؛ تاثیر مطالعات فرااستعماری در تحلیل نگاه مهاجر و نگاه بومی را مورد بررسی قرار دهد. همچنین  چگونگی گذار از توصیف فضای واقعی به  فضای خیالی در خصوص زن افغان در ذهن مهاجر غربی  و تاثیر آن بر خواننده مورد تحلیل قرار می‌گیرد.

afghan woman in the mirror of literature geographical criticism reading in a thousand splendid suns and kabul beauty school

afghan women have experienced varying circumstances throughout different periods, and during the two eras of taliban rule in afghanistan, their activities and presence in society have been severely repressed. deprivation of education, work, and social participation, confinement at home, forced marriages, violence for non-compliance, and other issues are among the challenges faced by afghan women. for this reason, writers and women’s rights advocates, through novels and articles, depict afghanistan’s patriarchal society and defend the women of this land by narrating real stories. khaled hosseini, an afghan-american author, attempts to represent the plight of these women and the patriarchal atmosphere in afghanistan in his famous novel a thousand splendid suns. deborah rodriguez, an american hairdresser, in her book the kabul beauty school, recounts her memories of staying in afghanistan and portrays the role of women in this land along with their suffering and struggles through the lens of literature. in this context, the role of place and space in shaping these two literary works, with the aid of geographic criticism, is highly significant. this research aims to examine the representation of &self& and &other& in these two works and their manifestations within the space of afghanistan. it also seeks to explore the impact of post-colonial studies on analyzing the perspectives of migrants versus local viewpoints. additionally, the study investigates the transition from depicting real space to imagined space regarding afghan women in the mind of the western migrant and its influence on the reader.