بررسی تطبیقی طرح ‌واره‌های نقش جنسیتی در رمآن‌ های کاش چیزی نمی‌ماند جز لحظات شیرین اثر ویرژینی گریمالدی و عادت می‌کنیم اثر زویا پیرزاد

این جستار به بررسی طرح‌واره‌های نقش جنسیتی در دو رمان کاش چیزی نمی‌ماند جز لحظات شیرین اثر ویرژینی گریمالدی، نویسنده‌ی معاصر فرانسوی و عادت می‌کنیم از زویا پیرزاد، نویسنده‌ی معاصر ایرانی، بر پایه نظریه‌ی طرح‌واره‌های نقش جنسیتی جان استیونز می‌پردازد. ادبیات، به‌ویژه رمان، با توجه به اینکه، بیشتر نسل جوان را مخاطب قرار می‌دهد، نقش بسزایی در شکل‌گیری طرح‌واره‌های ذهنی نزد مخاطبین خود دارد. این دو نویسنده در آثار خود نمونه‌های بسیاری از طرح‌واره‌های نقش جنسیتی را در جوامع خود به تصویر کشیده‌اند. شخصیت‌های اصلی هر دو رمان نقش مادر میان‌سال را در جوامع خود ایفا می‌کنند. آنچه پژوهش حاضر را به‌عنوان یک ضرورت در ذهن نگارنده مطرح کرده است، بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌های چالش‌های پیشروی زنان و مادران بدون همسر، و شیوه‌ی رویارویی با آنها در این دو فرهنگ است. پرسش اصلی در جستار حاضر این است که پربسامدترین طرح‌واره‌های جنسیتی در این دو رمان چه هستند و آیا این دو نویسنده موفق به درهم‌شکستن طرح‌واره‌های جنسیتی منفی زنانه - مادرانه شده‌اند؟ تحلیل رویدادها، رفتار، گفتمان و زندگی فردی و اجتماعی شخصیت‌های دو داستان بر پایه نظریه طرح‌واره‌های نقش جنسیتی استیونز نشان می‌دهد که گریمالدی، نویسنده‌ی معاصر فرانسوی در این زمینه موفق‌تر عمل کرده‌است. وی توانسته است با حفظ طرح‌واره‌های مثبت زنانه، طرح‌واره‌های منفی را در شخصیت اصلی داستان خود تعدیل و اصلاح کند. پیرزاد اگرچه کوشیده است با نسبت دادن چندی از طرح‌واره‌های فرعی و گاهی سطحی مردانه به شخصیت‌های اصلی رمان خود، دست به کلیشه زدایی بزند ولی درنهایت موفق به درهم‌شکستن طرح‌واره‌های منفی غالب زنانه نشده است.

a comparative study of gender schema theory in novels and that only the sweet moments last of virginie girmaldi and we will get used to it of zoya pirzad

this article examines the gender role schemas in virginie grimaldi’s and that only the sweet moments last (2020) and zoya pirzad’s we will get used to it (2006) based on the theory of gender role schemas by john stephens. literature, especially the novel, has a significant role in the formation of mental schemas among its audience, considering that it addresses mostly the young generation. in the above-mentioned novels, these two contemporary authors depict many examples of gender role schemas in their society. the main characters of both novels play the role of middle-aged mothers in their communities. what has raised the necessity of writing the present article is the need for the examination of the differences and similarities of the challenges faced by women and single mothers and how to face them in these two cultures. the main question addressed in this article is what are the most frequent gender schemas in the two novels and have these two authors succeeded in breaking the negative feminine-maternal gender schemas? the analysis of the events, behavior, discourse, and personal and social lives of the characters based on stephens’s theory of gender role schemas shows that grimaldi has been more successful in fulfilling the task. she has been able to adjust and modify the negative schemas in the main character by maintaining positive female schemas. although pirzad has tried to de-stereotype by attributing several secondary, and sometimes superficial, male schemas to the main characters in her novel, she has not succeeded in breaking the dominant negative schemas of women.