جست‌وجوی امر مطلق در دو روایت منطق‌الطیر عطار و تصویر پرده‌پوش سائیس اثر شیلر

آثار ادبی جهانی اغلب بر اساس اندیشه‌ها و دغدغه‌های عام بشری شکل می‌گیرند. نیازها، آرزوها، موفقیت‌ها، ناکامی‌ها و هرآن‌چه به طبیعت بشر باز می‌گردد مضمون اصلی آثار ادبی است. گرایش‌ها و کندوکاوهای معرفتی در کنار دیگر تمایلات انسانی موضوع بسیاری از این آثار - به‌ویژه آثار مبتنی بر نگاه فلسفی و عرفانی - بوده است. منطق‌الطیر عطار و چکامۀ تصویر پرده‌پوش سائیس از شیلر، دو روایت در دو فرهنگ و زبان مختلفند که این نیاز آدمی را با مراحل و نتایج تلاش برای دستیابی به مقصد معرفتی، بازتاب می‌دهند. زین‌رو مقالۀ کیفی و تحلیلی حاضر، در کنار مقایسۀ این آثار، پرداختن به مطالب منعکس شده در آن‌ها، شباهت، تفاوت و دلایل نا-/هم‌سانی‌شان را در زمرۀ اهداف اصلی خود برمی‌شمرد. از جمله یافته‌های این پژوهش ذکر این نکته است که گرچه شاعران نام‌برده از سنن متفاوت برخاسته‌اند و از فضاهای گوناگون سخن می‌گویند، اما اصل و انگیزۀ جست‌وجوی انسانی برای کشف حقیقت مطلق و نتایج آن در روایاتشان کمابیش همانند است. نیز هرچند در نگاه فیلسوفانه، جست‌وجوی رمز و راز هستی از دیرباز امری ارزشمند و والا تلقی شده است، اما عارفان نیز همواره در پی حقیقت هستی (حق/معشوق حقیقی) بوده‌اند و شاعران متفکر منسوب به هر دو نحله (عطار و شیلر) در آثار خویش این تلاش‌ها را بازتاب داده‌اند. ویژگی‌هایی هم‌چون ابهام و رازآلودگی، بی‌نشانی امر رازآمیز، ناتوانی یا بی‌زبانی کاشف راز و تحول شخصیت وی در دو روایت پیشِ رو مشترک است. البته مواردی چون شخصیت‌های روایات، قالب/ساختار، فضای داستانی، مصداق راز و حقیقت، تفاوت‌هایی در دو روایت دارند.

the search for the absolute in two narratives: attar’s speech of the birds and schiller’s the veiled image at sais

works of world literature often emerge from common human thoughts and concerns. needs, desires, failures, successes or anything that goes back to human nature is the main concept of literary works. epistemological tendencies and investigations, along with other human inclinations, are considered the subject of many of these works, - especially those based on philosophy and mysticism. attar’s speech of the birds and schiller’s the veiled image of sais are two narratives in two different cultures/languages that reflect this human need through the stages and outcomes to attaining the insightful goals. therefore, the main goals of the present, qualitative-analytical article, in addition to the comparison of both works, include the way the content reflected in them, similarities, differences and the reasons for the in-/equality of both works. the results of this research include the following: although both mentioned poets come from different traditions and speak about different spaces, the principle and the motivation of the human search for the discovery of the absolute truth and its consequences in their stories are more or less equal. and although from the philosophical point of view the search for the secret and mystery of being has always been considered valuable and sublime, the mystics have always been in search of the truth of being (god/the true beloved) and the poets attributed to the above directions (attar and schiller), have reflected these efforts in their works.