تحلیل تطبیقی کارکرد اسطوره در آثار نمایشی ژان کوکتو و غلامحسین ساعدی بر مبنای آراء ژیلبر دوران

این مقاله با نقد ساختارگرایانه ژیلبر دوران تحت عنوان اسطوره سنجی به کارکرد اسطوره در متن نمایشی می پردازد. هدف این است طی سه مرحله نماد سنجی، روان سنجی و در نهایت مطالعه ی اسطوره ای اثر، علاوه بر شناخت اسطوره های شخصی، به خوانش متن مبتنی بر زندگی نامه مولف دست یابد و به این پرسش پاسخ دهد که: کارکرد اسطوره ها در شکل گیری آثار نمایشی ژان کوکتو و غلامحسین ساعدی چگونه بوده است؟ این تحقیق مبتنی بر مفروضاتی است. این نویسندگان نگاه ویژه ای به اساطیر فرهنگ خود داشته اند و در آثار خود، خاصه دو اثر انتخابی این پژوهش، بهاقتباسی نیمه وفادارانه نسبت به این اسطوره ها دست زده اند. کوکتو با بازخوانی اسطوره ی اودیپ در نمایشنامه ها، به دنبال نشان دادن انسان معاصر در برابر دستگاه سیاسی و قضا و قدر یا همان سرنوشت وساعدی بدنبال بازآفرینی داستان اسطورهای ضحاک بوده اند. یافته های پژوهش مبین این است که اسطوره ی اودیپ، که ژان کوکتو به دنبال نشان دادن خلع سلاح انسان در مقابل سرنوشت خویش آن را انتخاب کرده است، مانند اسطورهی شخصی او نمود می یابد و از طرفی اسطوره ی جمشید که به عنوان اسطوره ی روشنگر در داستان ضحاک تجلی می یابد می تواند به مثابه ی اسطوره ی شخصی غلامحسین ساعدی در نظر گرفته شود. در نهایت نیز با مطالعه ی تطبیقی این دو هنرمند، به نقاط مشترک مانند بهره گیری از درام به منظور روشنگری، نگاه هجوآمیز به اسطوره، استفاده از ادبیات فانتزی و توجه به مضمون مرگ رسیده است.

comparative analysis of the function of myths in drama’s by jean cocteau and gholamhossein sa'edi based on gilbert duran's views

this paper deals with the function of mythology in the dramatic text by criticizing the structuralist gilber-doran under the title of mythocritique . the aim of this study is to achieve reading the text based on the author's biography in three stages of semiotic analysis, psychoanalytic criticism and finally the mythological study of the work, in addition to recognizing personal myths and to answer the question: what was the function of myths in the formation of the drama of jean cocteau and gholamhossein sa'edi? this research is based on assumptions. these writers have had a special look at the mythology of their culture, and in their works, particularly the two selected works of this research, they have made a semi-faithful adaptation to these myths. by rereading oedipus's mythology in plays, cocteau has sought to show contemporary man before the political system and judiciary, and sa'edi seeking to recreate the mythical story of dahhak. the findings of this study indicate that the myth of oedipus, which jean cocteau chose to show the disarmament of man against his own destiny, appears like his personal myth, and on the other hand, the myth of jamshid, manifested as the enlightening myth in the story of dahhak, can be regarded as the personal myth of gholamhossein sa'edi. finally, with the comparative study of these two artists, they have reached common points such as using drama for enlightenment, sly view of myth, using fantasy literature and paying attention to the theme of death.