مقایسۀ تطبیقی غم غربت در شعر محمدرضا شبیبی و میرزاده‌ی عشقی

غم غربت یا نوستالژی یکی از واژه‌های پرکاربرد ادبیات است که در فارسی معادل، دلتنگی و بازگشت به گذشته است. احساس تنهایی، ناتوانی، نارضایتی از وضعیت جامعه، از مهمترین مولفه‌های آن هستند. به دلیل شرایط مشابه سیاسی – اجتماعی قرن بیستم در کشور ایران و عراق، بن‌مایه‌های مشترکی میان مضامین ادبی آنها وجود دارد. محمدرضا شبیبی و میرزاده عشقی؛ دو شاعر برجسته ایران و عراق، از بن‌مایه‌های همسوی فراوانی در زمینه ادبیات نوستالژیک برخوردارند. در مقاله حاضر، با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی و مکتب تطبیقی آمریکا، ابتدا به استخراج بن‌مایه‌های ادبیات نوستالژی پرداخته شد، سپس با مقایسة آنها برخی نتایج حاصل شد: هر دو شاعر وقتی تحقق ارزش‌های جامعه را به دلیل نبود همراهان رفیق، ناممکن می‌بینند، دچار ناکامی و مرگ‌اندیشی شده و غم غربت به آنها دست می‌دهد. از دیدگاه آنها بازگشت به گذشته تاریخی و جامعه آرمانی، رمز بازیابی هویت کشور است. عشقی برخلاف شبیبی به فردایی امیدوار است که صلح و دوستی همه جا را فرا می‌گیرد و بساط ظلم و نفاق برچیده شود.

comparative comparison of the nostalgia in poetry of mohammad reza shabibi and mirzadeh eshghi

homelessness or nostalgia is one of the most used words in literature, which in persian is equivalent to longing and returning to the past. the feeling of loneliness, helplessness, and dissatisfaction with the state of society are among its most important components. due to the similar political-social conditions of the 20th century in iran and iraq, there are common themes between their literary themes. mohammed ridha shabibi and mirzadeh eshghi; the two prominent poets of iran and iraq have many common themes in the field of nostalgic literature. in the present article, relying on the descriptive-analytical method and the american comparative school, first the main themes of nostalgia literature were extracted, then some results were obtained by comparing them: when both poets see the realization of society's values as impossible due to the absence of friends, they suffer from failure and death thoughts, and feel homesickness. from their point of view, returning to the historical past and the ideal society is the key to restoring the country's identity. unlike shabibi, eshgi hopes for a tomorrow when peace and friendship will cover everywhere and the cruelty and hypocrisy will be dismantled.