ترجمه؛ گونه‏ ای اقتباس (مطالعه موردی: اقتباس سینمایی از رمان آلیس در سرزمین عجایب)

اقتباس حوزه‏ای جدید در مطالعات ادبی بینامتنی است که یکی از موضوعات آن بررسی چگونگی ترجمه یک متن و تبدیل آن به دیگر رسانه‏ها است. پژوهشگران این حوزه تبدیل متن ادبی به فیلم و دیگر رسانه‏‌ها را نوعی ترجمه می‌دانند که در آن نشانه‏های کلامی به نشانه‌های غیر کلامی تبدیل‏می‌شود. رمان آلیس در سرزمین عجایب نوشته لویس کارول یکی از آثاری است که تاکنون، اقتباس‏های سینمایی گوناگونی از آن صورت گرفته‏است. هدف ما در پژوهش حاضر، بررسی تغییرات فیلم آلیس در سرزمین عجایب ساخته برتون در مقایسه با رمان بوده‏است. بدین منظور، با توجه به دیدگاه کاهیر درباره انواع اقتباس سینمایی از متون ادبی به عنوان نوعی ترجمه و تعریف کوریگان از وفاداری فیلم به اثر ادبی‏، عناصر داستان ازجمله شخصیت‏ها و چهار بخش از رمان که در طرح داستان نقش اساسی دارند، با فیلم مقایسه و تغییرات فیلم نسبت به رمان مطالعه شد. حاصل آنکه اقتباس سینمایی برتون از این رمان را می‏توان نوعی ترجمه سنتی دانست که در آن، شخصیت‏ها، زمان، مکان، و طرح اصلی داستان حفظ شده، اما هویت آلیس دچار تغییر و تحول شده است.

translation: a kind of adaptation(a case study: burton’s movie adaptation of alice in wonderland novel)

adaptation is a new area in intertextual literary studies. the subject of this area is examining the ways of translating a text and changing it into other medias. the novel alice in wonderland written by lewis carroll has been the subject of many cinematic adaptations. the purpose of the present study is to examine the differences between carroll’s novel and burton’s adapted film alice in wonderland. for this purpose, drawing upon cahir’s viewpoint about types of cinematic adaptations from literary text as a kind of translation and corrigan’s definition of movie’s faithfulness to literary work, the plot, characters and four sections of the novel and the movie were compared and the changes were examined. it was shown that burton’s cinematic adaptation of this novel can be taken as a traditional translation, in which characters, time, place, and the main plot of the story are kept but the added secondary plots to the story and continuous returns to the past present new dimensions and features of alice’s character to the receiver.