تطبیق ادبی رساله زنده بیدار اثر ابن سینا با رمان هابیت تالکین

با آغاز ترجمه آثار علمی مسلمانان در قرن 12 و 13 میلادی توسط اروپاییان، سیل این ترجمه ها در زمانی که مسلمانان در قله شکوفایی علمی بودند، به اروپا وارد شد. در این میان یکی از شاخه های مهم ترجمه، ترجمه آثار فلسفی و ادبی مسلمانان از عربی به لاتین بود. ابن سینا، یکی از دانشمندان مشهور ایرانی بود که آثار علمی او در حوزه پزشکی و فلسفه مورد استقبال گسترده اروپاییان قرار گرفت. رساله زنده بیدار (حی‌بن‌‌یقظان) ابن سینا، از نمایشی‌ترین و کهن‌ترین رساله‌هایی است که در سال 1889 به زبان فرانسه ترجمه شده است، و شاید ترجمه انگلیسی رساله ابن‌طفیل‌آندلسی با همین نام، و اشاره مستقیم ابن طفیل در رساله خود به رساله زنده بیدار (حی‌بن‌‌یقظان) ابن سینا، منشاء آشنایی تالکین با رساله ابن سینا وتحت تاثیر قرار گرفتن او و الهام از آن برای نوشتن کتاب های رمان خود شده است. رمان هابیت نوشته جی آر آر تالکین یکی از جذاب ترین رمان های تخیلی فانتزی عصر حاضر است که توانسته طرفداران بیشماری را به خود جذب کند. در این پژوهش کوشش شده که به روش تحلیلیتوصیفی با نگاه به رویکرد ادبیات‌تطبیقی به سبک آمریکایی، اثرگذاری داستان «رساله زنده بیدار» ابن‌سینا بر پیکره داستان رمان هابیت) تالکین ،1385) علیرغم تفاوت در محتوای آنها، بررسی و اثبات شود.

A Comparative Literary Criticism of Avicenna’s Hayy ibn Yaqdhan and Tolkien’s The Hobbit

With the surge in translation of Islamic scientific works in the 1213 century AD by the Europeans, a large number of these translations became available in Europe when Muslims were at the height of their scientific glory. Avicenna was a wellknown Iranian scholar whose works in medicine and philosophy were well received in Europe. Avicenna’s Hayy ibn Yaqdhan is an ancient dramatic work that was translated into French in 1889. It is possible that the English translation of Ibn Tufail’s book of the same name and his direct reference to Avicenna’s Hayy ibn Yaqdhan led to the first contact of Tolkien with Avicenna’s book as inspiration for the writing of his novels. The Hobbit by J. R. R. Tolkien is one of the most fascinating contemporary fantasy fictions that enjoys immense popularity. This study used a descriptiveanalytical method, touching upon the Americanstyle comparative literature, to demonstrate that Tolkien’s The Hobbit (2006) was influenced by Avicenna’s Hayy ibn Yaqdhan irrespective of difference in their content, and examined this influence.