گاه‎نگاری آثار روایی صادق هدایت بر پایه‎ی «تاریخ تحولات بشر»

علاقه صادق هدایت به درنگ در تاریخ و فرهنگ بشری در بسیاری از گفته‌ها و نوشته‌های او بازتاب یافته است. از همین رو در بیشتر آثارش به‌گونه‌ای آشکار یا پنهان، می‌توان سایه‌ای از تاریخ زندگانی انسان را یافت. هدایت دست‌کم به دو دلیل به زمان‎بندی و توجه به ادوار تاریخی در داستان‎هایش گرایش دارد: نخست به دلیل میل شخصی‎اش به مطالعات باستان‎گرایانه، و دوم، تحت تاثیر شرایط زمانی که بازار رمان‎های تاریخی‎ را در ایران گرم کرده بود. در مقاله پیش رو نشانه‌های تاریخی در یک اثر بررسی نشده، بلکه برای نخستین بار، نشانه‌های یک مسیر ممتد از مراحل گوناگون حیات بشری در شانزده اثر هدایت بازشناسی شده است. بر پایه این واکاوی، «افسانه آفرینش»، «پدران آدم»، «نمک ترکی»، «تاریک‎خانه»، «بوف ‎کور»، «آفرینگان»، «آتش‎پرست»، «تخت ابونصر»، «پروین دختر ساسانی»، «آخرین لبخند»، «مازیار»، «سایه مغول»، «توپ‎مرواری»، «حاجی آقا»، «فردا» و «س. گ. ل. ل» بررسی شده که هر یک به بخشی از مراحل پیش‌گفته اشاره دارند؛ و در مجموع خط ممتدی را از ابتدای تاریخ بشر تا انتهای آن ترسیم می‌کنند. اگر چنین انگاره‌ای پذیرفته شود، بر پایه آن می‌‎توان از نظمی تسلسل‌یافته در آثار داستانی صادق هدایت سخن گفت که رویکردی تاریخ‎مدار را دنبال می‎کند.

Chorology of Sadegh Hedayats effects on the based History of changes of human

To be reflected The Attachment of sadegh hedayat to delay in the mankind’s history and culture in the many of his effects and maxims.Hedayat has tendency to division of chronological and periods of history in the his effects, minimum to the two reasons.The first to reason his Attachment to the history and second, to mind terms of chronological which in that to be current history RomansDon’t in this article, history indications in an effect, rather become to recover for the first time, indications of one extended way of periods of mankind’s history in the sixteen sadegh hedayat’s effects.in the base, Afsane – ye – afarinesh, pedaran – e – adam, namak _ e – torki, tarikkhaneh, boof – e – koor, afarinegan, atash parast, takht – e – abounasr, parvin dokhtar – e – sasan, akharin labkhand, maziar, sayh moghol, topmorvari, haji agha, farad, singelele, to organize this periods.